551 Patent KHK
PATENT HAKLARININ KORUNMASI HAKKINDA
KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME(551)
• Patent haklarının korunması hakkında düzenlemeler yapılması; 8/6/1995 tarihli ve 4113 sayılı Kanunun
verdiği yetkiye dayanılarak Bakanlar Kurulu’nca 24/06/1995 tarihinde kararlaştırılmıştır.
• Değişiklik -26.06.2004 tarih ve 25504 sayı ile Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5194 sayılı
“Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”
BİRİNCİ KISIM
BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ
BİRİNCİ BÖLÜM
AMAÇ, KAPSAM, KORUMADAN YARARLANACAK KİŞİLER VE TANIMLAR
Amaç ve Kapsam
Madde 1 - Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin amacı, buluş yapma faaliyetini özendirmek, buluşların sanayiye
uygulanması
ile teknik, ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleştirilmesini sağlamak için buluşlara patent veya faydalı
model belgesi vererek korumaktır.
Bu Kanun Hükmünde Kararname, sınai hakkın tesisine uygun buluşlara patent veya faydalı model belgesi verilerek
bunların korunması ile ilgili esasları, kuralları ve şartları kapsar.
Korumadan Yararlanacak Kişiler
Madde 2 - Bu Kanun Hükmünde Kararname ile sağlanan korumadan Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı
olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya Paris Anlaşması hükümleri dahilinde başvuru
hakkına sahip kişiler yararlanır.
Bu maddenin birinci fıkrası hükmü kapsamı dışında kalmasına rağmen, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere
kanunen veya fiilen patent ve/veya faydalı model belgesi koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel
kişilerde, karşılıklılık ilkesi uyarınca Türkiye'de patent ve/veya faydalı model belgesi korumasından yararlanır.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanun Hükmünde Kararname anlamında "Enstitü", 544 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan
Türk Patent Enstitüsü'dür.
Bu Kanun Hükmünde Kararname anlamında "Paris Anlaşması", Sınai Mülkiyetin Himayesine Mahsus Milletlerarası Bir
İttihat İhdas Edilmesine Dair 20 Mart 1883 tarihli Mukavele'dir.
Milletlerarası Anlaşmaların Öncelikle Uygulanması
Madde 4 - Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası anlaşma hükümlerinin bu Kanun
Hükmünde Kararname hükümlerinden daha elverişli olması halinde 2 nci maddede belirtilen kişiler, elverişli hükümlerin
uygulanmasını talep etme hakkına sahiptir.
İKİNCİ BÖLÜM
PATENT VERİLEBİLİRLİK ŞARTLARI
Patent Verilerek Korunacak Buluşlar
Madde 5 - Yeni, tekniğin bilinen durumunu aşan ve sanayiye uygulanabilir olan buluşlar, patent verilerek korunur.
Patent Verilemeyecek Konular ve Buluşlar
Madde 6 - Aşağıda sayılanlar buluş niteliğinde olmadıkları için bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamı dışında kalır:
a - Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları;
b - Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar;
c - Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları;
d - Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller.
e -İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri.
Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendindeki hüküm bu usullerin herhangi birinde kullanılan terkip ve maddeler ile
bunların üretim usullerine uygulanmaz.
Bu maddenin birinci fıkrasında sayılanlar için münhasıran koruma talep edilmesi halinde patent verilmez.
Aşağıda belirtilen buluşlar patent verilerek korunmaz:
a - Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar.
b - Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri.
Yenilik
Madde 7 - Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan buluş yenidir.
Tekniğin bilinen durumu, patent başvurusunun yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde
toplumca erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya bir başka yolla açıklanan bilgilerden oluşur.
Patent başvurusu tarihinde veya bu tarihten sonra yayınlanmış olan ve patent başvurusu tarihinden önceki tarihli Türk
patent ve faydalı model belgesi başvurularının yayınlanan ilk metinleri tekniğin bilinen durumuna dahildir.
Buluşa Patent Verilmesini Etkilemeyen Açıklamalar
Madde 8 - Bir buluşa patent verilmesini etkileyecek nitelikte olmakla birlikte, başvuru tarihinden önceki oniki ay içinde
veya rüçhan hakkı talep edilmiş ise rüçhan hakkı tarihinden önceki oniki ay içinde ve aşağıda sayılan durumlarda
açıklama yapılmış olması buluşa patent verilmesini etkilemez:
a - Açıklamanın buluş sahibi tarafından yapılmış olması;
b - Açıklamanın bir merci tarafından yapılmış olması ve bu merci tarafından açıklanan bilginin:
1 - Buluş sahibinin bir başka başvurusunda yer alması ve söz konusu başvurunun bir merci tarafından açıklanmaması
gerektiği halde açıklanması;
2 - Buluş sahibinden doğrudan doğruya veya dolaylı olarak bilgiyi edinmiş
olan bir üçüncü kişi tarafından, buluş
sahibinin bilgisi veya izni olmadan yapılan bir başvuruda yer alması; veya
c - Açıklamanın buluş sahibinden doğrudan doğruya veya dolaylı olarak bilgi elde eden bir üçüncü kişi tarafından
yapılmış olması.
Bu maddenin birinci fıkrasına göre, başvurunun yapıldığı tarihte patent almaya hak kazanmış her kişi "buluş sahibi"
sayılır.
Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasından doğan sonuçlar, bir süre ile sınırlı değildir ve her zaman ileri
sürülebilir.
Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasında, bu fıkranın uygulanması gerektiğini ileri süren taraf, şartların
gerçekleştiğini veya gerçekleşmesinin beklendiğini ispatla yükümlüdür.
Tekniğin Bilinen Durumunun Aşılması
Madde 9 - Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde
çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir.
Sanayiye Uygulanabilir Olma
Madde 10 - Buluş, tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir
nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.
İKİNCİ KISIM
PATENT İSTEME HAKKI
HAKKIN GASBI VE BULUŞ YAPANIN BELİRTİLMESİ
Patent İsteme Hakkı
Madde 11 - Patent isteme hakkı, buluşu yapana veya onun haleflerine ait olup, başkalarına devri mümkündür.
Buluş birden çok kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmişse, patent isteme hakkı, taraflar
başka türlü kararlaştırmamışsa, bunlara müştereken ait olur.
Aynı buluş birbirinden bağımsız birden çok kişi tarafından aynı zamanda gerçekleştirilmişse, patent isteme hakkı, daha
önce başvuru yapana veya diğerine göre rüçhan hakkı olana aittir.
Patent almak için ilk başvuran kişi, aksi sabit oluncaya kadar, patent isteme hakkının sahibidir.
Patent İsteme Hakkının Gasbı
Madde 12 - Patentin verilmesi işlemleri sırasında, patent isteme hakkının gerçek sahibi olduğunu, 11 inci maddenin
birinci fıkrası hükmüne göre, iddia eden kişi, başvuru sahibinin hak sahipliğine karşı, 129 uncu madde hükmüne göre,
dava açabilir. Patent isteme hakkının başvuru sahibine ait olmadığı Enstitü nezdinde iddia edilemez. Dava sonucunda
hak sahipliği iddiasının davacı lehine sonuçlanması halinde, kararın kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde, hak sahibi
aşağıdaki hususlardan birinin yapılmasını talep edebilir:
a - Gasbın söz konusu olduğu dava konusu önceki patent başvurusunun kendi başvurusu olarak kabul edilmesini ve
işlem görmesini isteyebilir.
b - Aynı rüçhan hakkından yararlanarak aynı buluş için yeni bir patent başvurusu yapabilir. Bu başvuru ilk başvurunun
tarihi itibariyle işlem görür. Bu durumda, gasbın söz konusu olduğu başvuru hükümsüz kalır.
c - Gasbın söz konusu olduğu başvurunun red edilmesini talep edebilir.
Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 45 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü, bu maddenin birinci fıkrası hükümlerine
göre yapılacak her yeni başvuru için uygulanır.
Birinci fıkra hükmüne göre patent isteme hakkını belirlemek için açılan davanın sonuçlanmasına kadar başvuru,
davacının rızası olmadan geri alınamaz. Davacının talebi red edilmişse başvurunun ilanından kararın kesinleşme tarihine
kadar; talep kabul edilmişse kararın kesinleşme tarihinden itibaren üç aylık bir süre ile patentin verilmesi işlemleri
mahkeme tarafından ertelenir.
Patentin Gasbı
Madde 13 - 11 inci maddenin birinci fıkrası hükmüne göre patent gerçek hak sahibinde başkasına verilmişse, gerçek hak
sahibi olduğunu iddia eden kişi, patentten doğan diğer hak ve talepleri saklı kalmak şartıyla, patentin kendisine devir
edilmesini talep ve dava edebilir.
Patent üzerinde sadece kısmi bir hakkın iddia edilmesi halinde, bu maddenin birinci fıkrası
hükmüne göre müşterek bir
hak sahipliği tanınması talep ve dava edilebilir.
Bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen talep ve dava hakları patentin ilanı tarihinden itibaren iki yıl içinde
ve kötü niyet halinde, patentin koruma süresinin bitimine kadar kullanılabilir.
İlgilinin talebi üzerine üçüncü kişilere karşı hüküm ve sonuç doğurmak üzere, bu madde hükmüne göre açılan dava ve
davada ileri sürülen talepler, dava sonunda verilen kesin hüküm veya açılan davayı herhangi bir şekilde sona erdiren
bütün diğer haller Patent Sicili'ne kayıt edilir.
Gasbın Sona Erdirilmesinin Sonuçları
Madde 14 -13 üncü madde hükmüne göre patente ilişkin hak sahipliğinin değişmesi halinde, bu değişikliğin Patent
Sicili'ne kayıt edilmesi ile birlikte, üçüncü kişilerin o patentle ilgili lisans ve tanınan diğer hakları sona erer.
Bu maddenin birinci fıkrası hükmüne göre gerçek patent sahibinin Patent Sicili`ne kayıt tarihinden önce; sonradan
gerçek patent sahibi olmadığı anlaşılan kişi veya onunla davadan önce dava konusu patentle ilgili lisans anlaşması
yapan, eğer buluşu kullanmaya başlamışsa veya kullanma için ciddi hazırlıklara girmiş bulunuyorsa, gerçek patent sahibi
veya sahiplerinden inhisari olmayan bir lisans verilmesini talep edebilir.
Bu talebin yapılması
için öngörülen süre, önceden sicilde patent sahibi olarak görünen kişi için iki ay ve lisans alan için
dört aydır. Bu süreler gerçek patent sahibinin sicile kayıt edildiğinin Enstitü tarafından ilgililere tebliğ edildiği tarihten
itibaren başlar.
Bu maddenin ikinci fıkrası
hükmüne göre verilecek lisans, makul süre ve koşullar ile verilir. Bu süre ve koşulların
saptanmasında zorunlu lisansın verilmesine ilişkin hükümler kıyasen uygulanır.
Patent sahibi veya lisans alan patenti kullanıma başladığı veya kullanım için ciddi hazırlıklar yaptığı sırada kötü niyetli
ise, bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkrası hükümleri uygulanmaz.
Buluş Yapanın Belirtilmesi
Madde 15 - Buluşu yapanın adı patentte belirtilir. Buluşu yapanın başvuru sahibi veya patent sahibinden buluşu yapan
olarak tanınmasını ve adının patentte belirtilmesini isteme hakkı vardır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
ÇALIŞANLARIN BULUŞLARI
BİRİNCİ BÖLÜM
ÖZEL HUKUK İLİŞKİSİİÇİNDE OLAN İŞÇİLERİN İŞÇİ BULUŞLARI
İşçi Buluşu Kavramı
Madde 16 - Bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre işçi buluşları patent veya faydalı model belgesi ile
korunabilir nitelikte olan buluşlardır.
Teknik iyileştirme teklifleri, patent veya faydalı model belgesi ile korunabilir nitelikte değildir.
Bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre işçi, bir özel hukuk sözleşmesi veya benzeri bir hukuk ilişkisi
gereği, başkasının hizmetinde olan ve bu hizmet ilişkisini işverenin gösterdiği belli bir işle ilgili olarak kişisel bir
bağımlılık içinde ona karşı yerine getirmekle yükümlü olan kişidir. ücretsiz olarak ve belirli bir süreye bağlı olmaksızın
hizmet gören stajyerler ve pratik yapan öğrenciler de, bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre işçi sayılır.
Hizmet Buluşu ve Serbest Buluş Kavramları
Madde 17 - Bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre işçi buluşları; hizmet buluşları ve serbest buluşlar
olarak nitelendirilir.
Hizmet buluşları, işçinin bir işletme veya kamu idaresinde yükümlü olduğu faaliyeti gereği gerçekleştirdiği veya
işletmenin veya kamu idaresinin büyük ölçüde deneyim ve çalışmalarına dayanan, işçinin iş ilişkisi sırasında yaptığı
buluşlardır.
İkinci fıkrada sayılan hizmet buluşlarının dışında kalan buluşlar, serbest işçi buluşları olarak kabul edilir. Serbest işçi
buluşları 31inci ve 32 nci madde hükümlerine tabidir.
Hizmet Buluşları ve Bildirim Yükümlülüğü
Madde 18 -İşçi bir hizmet buluşu yaptığında, bu buluşunu yazılı olarak ve geciktirmeksizin işverene bildirmekle
yükümlüdür. Buluş birden çok işçi tarafından gerçekleştirilmişse, bu bildirim birlikte yapılabilir. İşveren, kendisine
ulaşan bildirimin tebellüğ tarihini bildirimde bulunan kişi veya kişilere gecikmeksizin ve yazılı olarak bildirir.
İşçi, teknik problemi, çözümünü ve hizmet buluşunu nasıl gerçekleştirmiş olduğunu bildiriminde açıklamak zorundadır.
Buluşun daha iyi açıklanması bakımından varsa resmini de işverene verir.
İşçi, yararlanmış olduğu işletme deneyim ve çalışmalarını, varsa diğer çalışanların katkılarını ve bu katkıların şeklini,
yaptığı işle ilgili olarak aldığı talimatları ve söz konusu katkılar yanında kendisinin katkı payını da belirtir.
İşveren bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren iki ay içinde, bildirimin hangi hususlarda düzeltilmesi gerektiğini
işçiye bildirir. İşverenin söz konusu bildirimin düzeltilmesi konusunda iki ay içinde talep yapmaması halinde, bu
maddenin ikinci fıkrasında belirtilen bildirim, şartlara uygun olmasa dahi, geçerli sayılır.
İşçinin Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen şekilde bildirimde bulunabilmesi için, işveren gereken yardımı
göstermek zorundadır.
İşverenin Buluşa İlişkin Hakkı
Madde 19 -İşveren, hizmet buluşu ile ilgili olarak tam veya kısmi hak talep edebilir.
İşveren talebini yazılı olarak işçiye bildirmek zorundadır. Bu talep, işçinin bildiriminin işverene
ulaştığı tarihten itibaren dört ay içinde yapılır.
Talebin Hüküm ve Sonuçları
Madde 20 -İşveren hizmet buluşuna ilişkin tam hak talebinde bulunması halinde bununla ilgili
bildirimin işçiye ulaşması ile buluş üzerindeki tüm haklar işverene geçmiş olur.
İşverenin hizmet buluşuna ilişkin kısmi hak talep etmesi halinde, işveren, kısmi hakka dayanarak buluşu kullanabilir.
Ancak bu kullanma, işçinin buluşunu değerlendirmesini önemli ölçüde güçleştiriyorsa, işçi, buluşa ilişkin hakkın iki ay
içinde tamamen devir alınmasını veya kendisi için serbest bırakılmasını isteyebilir.
İşverenin hizmet buluşuna ilişkin talepte bulunmasından önce, işçinin buluş üzerinde yapmış olduğu tasarruflar,
işverenin haklarını ihlal ettiği ölçüde işverene karşı geçersiz sayılır.
Hizmet Buluşunun Serbest Buluş Niteliği Kazanması
Madde 21 - Hizmet buluşu aşağıdaki hallerde serbest buluş niteliği kazanır:
a -İşveren hizmet buluşunu yazılı olarak serbest bırakmışsa;
b -İşveren buluşa yönelik kısmi bir hak talebinde bulunursa;
c -İşveren, işçinin 18 inci maddeye göre yaptığı bildirimin kendisine ulaşmasından itibaren dört ay içinde veya 20 nci
maddenin ikinci fıkrası uyarınca yapılan teklifin ulaşmasından itibaren iki ay içinde
cevap vermemişse.
Bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi hükümlerine göre buluşun serbest hale gelmesi, işverenin 20 nci maddenin
ikinci fıkrasındaki kullanma hakkına zarar vermez.
İşçi, serbest buluş niteliği kazanmış hizmet buluşu konusunda, 31 inci ve 32 nci madde hükümlerine tabi olmaksızın,
dilediği şekilde tasarrufta bulunabilir.
Tam Hak Talebinde Bedel
Madde 22 -İşveren hizmet buluşu üzerinde tam hak talep ederse; işçinin kendisine uygun bir bedelin ödenmesini
işverenden isteme hakkı doğar.
Bedelin hesaplanmasında hizmet buluşunun ekonomik değerlendirilebilirliği, işçinin işletmedeki görevi ve işletmenin
buluşun gerçekleştirilmesindeki payı özellikle gözönünde tutulur.
Kısmi Hak Talebinde Bedel
Madde 23 - Hizmet buluşu üzerinde kısmi hak talep eden işveren buluştan yararlanmakta ise, işçi uygun bir bedelin
kendisine ödenmesini isteyebilir. Bu bedelin hesaplanmasında 22 nci maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.
İşveren, hizmet buluşuna ilişkin talepte bulunduktan sonra buluşun korunmaya değer olmadığını ileri sürerek bedelin
ödenmesinden kaçınamaz. Ancak, buluşun korunabilir olmadığı konusunda Enstitü tarafından veya Enstitü aleyhine
açılan bir dava sonucunda mahkemenin karar vermesi halinde işçi bedel talebinde bulunamaz. İşçinin bedel talebi,
buluşun korunabilirliğine ilişkin kararın kesinleşmesine kadar ileri sürülebilir.
Bedelin Yönetmelıkle Düzenlenmesi ve Tahkim Usulü
Madde 24 -İşçi buluşları ile ilgili bedel tarifesi ve uyuşmazlık halinde izlenecek tahkim usulü, Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı tarafından, işveren ve işçilerin en yüksek mesleki kuruluşlarının görüşleri alındıktan sonra bu Kanun
Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten itbaren üç ay içinde çıkarılacak bir Yönetmelıkle düzenlenir.
Bedelin Belirlenme Şekli
Madde 25 -İşverenin hizmet buluşuna ilişkin kısmi veya tam hak talebinde bulunmasını takiben bedelin miktar ve
ödeme şekli 24 üncü maddede sözü edilen Yönetmelıkteki hükümlere göre taraflarca tesbit edilir.
Taraflar, Yönetmelıkteki hükümlere göre bedel tespiti ve ödenme şeklinin üzerinde otuz gün içinde anlaşamazlarsa,
uyuşmazlık tahkim suretiyle altmış gün içinde çözümlenir.
Tahkim kararı taraflar için bağlayıcılık ifade eder.
Hizmet buluşu birden çok işçi tarafından birlikte gerçekleştirilmişse, bedel ve ödeme şekli herbiri için ayrı ayrı
yukarıdaki usulle saptanır.
Hizmet sözleşmesinde varsa bu konuda işçi lehine olan hükümler uygulanır.
İşverenin Ülke İçinde Patent Verilmesi İçin Başvuru Yükümü
Madde 26 -İşveren, kendisine bildirimi yapılan bir hizmet buluşu için patent verilmesi amacıyla Enstitü'ye başvuruda
bulunma hakkına sahip olup, başvuruyu yapmakla da yükümlüdür. Ancak
buluşun faydalı model belgesi ile korunmasının amaca daha uygun olduğu durumlarda, işveren patent almaya uygun bir
hizmet buluşu için gecikmeksizin faydalı model belgesi verilmesini istemekle yükümlüdür.
İşverenin hizmet buluşu için başvuru yükümlülüğü, aşağıda belirtilen hallerde ortadan kalkar:
a - Hizmet buluşu serbest buluş niteliği kazanmışsa;
b -İşçi, buluşu için başvuru yapılmamasına rıza göstermişse
c -İşletme sırlarının korunması başvuru yapmamayı gerektiriyorsa.
İşveren, tam hak talebinde bulunmuş olduğu hizmet buluşu için başvuruda bulunmaz ve işçinin belirleyeceği süre içinde
de başvuruyu yapmazsa, işçi, işveren adına ve hesabına, hizmet buluşu için Enstitü'ye başvurabilir.
Hizmet buluşu serbest buluş niteliği kazanmışsa, işçi, bizzat başvuru yapma hakkına sahiptir. İşverenin, hizmet buluşu
için önceden başvuruda bulunmuş olması halinde, başvurudan doğan haklar buluşun serbest bırakılmasıyla işçiye geçer.
Hizmet Buluşu İçin Yabancı Ülkede Başvuru
Madde 27 -İşveren, hizmet buluşu için tam hak talebinde bulunmuş ise söz konusu buluşun yabancı bir ülkede de
korunması için başvuruda bulunabilir.
İşveren, işçinin talebi üzerine, patent almak istemediği yabancı ülkeler için buluşu serbest bırakmak ve bu ülkelerde
işçiye patent almak için talep yapma imkanını sağlamakla yükümlüdür. Buluşun serbest bırakılması, milletlerarası
anlaşmalara göre tanınan rüçhan hakkı süresinin geçirilmemesi açısından, makul bir süre içinde yapılır.
İşveren, işçinin yabancı
ülkelerde patent alabilmesi amacıyla buluşu serbest bırakırken sözü edilen ülkelerde uygun bir
ücret karşılığında buluşu kullanabilmek için, inhisari olmayan nitelikte bir kullanım hakkını saklı tutmak ve yine o
ülkelerde, saklı tuttuğu hakkından doğan menfaatlerine zarar gelmemesini talep etmek hakkına sahiptir.
Patent Hakkının Kazanılması Sırasında Tarafların Hak ve Yükümlülükleri
Madde 28 -İşveren, hizmet buluşuna patent verilmesi için yaptığı başvuru ve eklerinin suretlerini işçiye vermek ve
işçinin talebi üzerine inceleme sırasındaki gelişmeleri ona bildirmekle yükümlüdür.
İşçi, patent alınabilmesi için gerekli bilgileri işverene bildirmek ve gerekli yardımı yapmakla yükümlüdür.
Patent Başvurusu veya Patent Hakkından Doğan Ödevler
Madde 29 -İşveren, işçinin hizmet buluşu nedeniyle talep ettiği bedeli ödemeden önce patent verilmesi için yaptığı
başvuruyu takip etmek istemez veya patent hakkının korunmasından vazgeçmek isterse, durumu işçiye bildirmekle
yükümlüdür. İşçinin talebi üzerine işveren, masrafları işçiye ait olmak üzere patent hakkını veya patent alınması ve
korunması için gerekli olan belgeleri işçiye devir etmek zorundadır. İşçi, bu konuda kendisine yapılan bildirime, bu
bildirimin ulaşması
tarihinden itibaren üç ay içinde cevap vermezse, işveren patent başvurusu veya patentten doğan
haklardan vazgeçebilir.
İşveren birinci fıkrada belirtilen bildirimle birlikte hizmet buluşundan inhisari nitelikte olmayan yararlanma hakkını
uygun bir bedel karşılığında saklı tutabilir.
Patent Başvurusu Yapmaktan Kaçınma
Madde 30 -İşletme menfaatları gerektiriyorsa işveren, kendisine bildirimi yapılan ve hukuken korunabilir olduğuna
inandığı buluşlar için patent başvurusu yapmaktan kaçınarak onları gizli tutabilir.
Bu maddenin birinci fıkrasında sözü edilen bir buluş için işverenin ödemesi gereken bedelin hesaplanmasında, buluşun
patent alınmamasından kaynaklanan işçi aleyhine muhtemel ekonomik kayıplar gözönünde tutulur.
Serbest Buluşlar ve Bildirim Yükümlülüğü
Madde 31 -İşçi, bir iş akdi ilişkisi içinde iken serbest bir buluş yaptığı takdirde, durumu geciktirmeden işverene
bildirmekle yükümlüdür. Bildirimde; buluş
ve gerekiyorsa buluşun gerçekleştirilme şekli hakkında bilgi vermek
suretiyle, işverenin buluşun gerçek bir serbest buluş sayılıp sayılmayacağı konusunda bir kanaata varabilmesi sağlanır.
İşveren kendisine yapılan bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde, yazılı bir bildirim ile buluşun serbest bir buluş
olmadığı yolunda itirazda bulunmazsa, sonradan hizmet buluşu olduğu iddiasını ileri süremez.
Serbest işçi buluşunun işverenin iş alanı içinde değerlendirilebilir olmadığı aşikar bir şekilde belli ise, işçinin bildirim
yükümlülüğü yoktur.
Teklifte Bulunma Yükümlülüğü
Madde 32 - Serbest buluş işletmenin ilgili olduğu iş alanına girmekteyse veya işletme söz konusu buluşun ilgili olduğu
alanda faaliyette bulunmak için ciddi hazırlıklar içindeyse; işçi, serbest buluşunu iş ilişkisini sürdürmekte olduğu
sıradabaşka bir şekilde değerlendirmeye başlamadan önce, uygun şartlar altında buluşundan tam hak tanımaksızın
yararlanma imkanı vermek için işverene teklif yapmakla yükümlüdür. İşçi, bu konudaki teklifini 31 inci maddenin
birinci fıkrası hükmüne göre yapacağı bildirimin içinde de yapabilir.
İşveren, teklifin kendisine ulaştığı tarihten itibaren üç ay içinde cevap vermezse, bu konudaki öncelik hakkını kayıp
eder.
İşveren, yukarıdaki fıkrada belirtilen süre içinde kendisine yapılan teklifi kabul eder ve öngörülmüşşartları uygun
bulmazsa, şartlar tarafların talebi üzerine mahkemece tespit edilir.
İşçi veya işverenin, bedelin ve diğer sözleşme şartlarının belirlenmesinde esas aldıkları noktalarda, sonradan önemli
değişikliklerin ortaya çıkması halinde, mahkemeden sözleşmenin yeni şartlara uydurulmasını talep hakları vardır.
Teknik İyileştirme Teklifleri
Madde 33 - Bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre, patent veya faydalı model belgesi ile korunamayacak
nitelikte olan teknik iyileştirme tekliflerinin işçi tarafından yazılı olarak işverene bildirilmesi ile bunlardan yararlanma
karşılığında, işveren işçiye uygun bir bedel ödemekle yükümlü olur. Hizmet buluşlarında, bildirim yükümlülüğü ile ilgili
18 inci madde ile bedelin hesaplanması ile ilgili 22 nci ve 25 inci maddelerin hükümleri burada da kıyasen uygulanır.
Teknik iyileştirme teklifleri ile ilgili diğer konular ferdi ve toplu iş sözleşmeleriyle düzenlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
ÇALIŞANLARIN BULUŞLARI İLE İLGİLİ GENEL HÜKÜMLER
İşçilerle İlgili Hükümlerin Emredici Niteliği
Madde 34 - Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin işçilerle ile ilgili hükümleri işçilerin aleyhine olacak şekilde
değiştirilemez. Tarafların işçi buluşlarına ilişkin sözleşme yapma serbestliği; hizmet buluşlarında patent verilmesi için
yapılacak başvurudan sonra, serbest buluşlar ile teknik iyileştirme teklifleri ise, işçinin işverene yapacağı bildirim
yükümünden sonra başlar.
Hakkaniyete Uygunluk Şartı
Madde 35 - Hizmet buluşları, serbest buluşlar ve teknik iyileştirme teklifleri konusunda işveren ile işçi arasında yapılan
sözleşmeler, işçi buluşlarıyla ilgili emredici hükümlere aykırı olmasa dahi, önemli ölçüde hakkaniyetle bağdaşmıyorsa
geçersiz sayılır. Aynı kural belirlenen bedel için de geçerlidir.
Sözleşmenin veya belirlenmiş olan bedelin hakkaniyete aykırı olduğu hakkındaki itirazların, iş akdi ilişkisinin bitme
tarihinden itibaren, en geç altı ay içinde yazılı olarak bildirmemiş olması halinde, hakkaniyete aykırılık iddiasında
bulunulamaz.
Sır Tutma Yükümlülüğü
Madde 36 -İşveren, işçinin haklı menfaatlarının devamı süresince kendisine bildirimi yapılan veya haberdar edilen bir
buluşa ilişkin bilgileri gizli tutmakla yükümlüdür.
İşçi, hizmet buluşunu serbest buluş niteliğini kazanmadığı sürece gizli tutmakla yükümlüdür.
Bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre bir buluştan haberi olan işçi ve işveren dışındaki kişiler de, buluşu
başkalarına açıklayamaz ve buluşkonusundan yararlanamaz.
Yükümlülüklerin Etkisi
Madde 37 - Buluşun serbest bırakılmasından başka sonuçlar doğmadıkça, işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinden doğan
genel yükümlülükler, işçi buluşları ve teknik iyileştirme teklifleriyle ilgili hükümlerden etkilenmez.
İşçi buluşları ve teknik iyileştirme tekliflerine ilişkin hükümlerden doğan hak ve yükümlülükler, iş akdi ilişkisinin sona
ermiş olmasından etkilenmez.
İşçinin Önalım Hakkı
Madde 38 -İşveren iflas eder ve iflas idaresi de buluşu işletmeden ayrı devir etmek isterse, işçinin yapmış olduğu ve
işverenin de tam hak talebinde bulunduğu buluşu, işçinin öncelikle alma hakkı vardır.
İşçi buluşlarından veya teknik iyileştirme tekliflerinden doğan bedel alacağı imtiyazlı alacaklardandır. İflas idaresi bu
nitelikteki birden çok bedel alacağını bunlar arasında garameden dağıtır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KAMU HİZMETİ GÖREN KURUMLARDA ÇALIŞANLARIN BULUŞLARI
Memurların Buluş ve Teknik İyileştirme Teklifleri
Madde 39 - Özel hukuk ilişkisine tabi olarak çalışan işçilerin buluş ve teknik iyileştirme teklifleri için uygulanan
hükümler, kabul edilmiş özel düzenlemeler mahfuz kalmak şartıyla, genel, katma, özel bütçeli kamu kuruluşları ve kamu
iktisadi teşebbüsleri ile bağlı ortaklıklarında çalışan memurların buluş ve teknik iyileştirme teklifleri için de uygulanır.
Silahlı Kuvvetler Mensuplarının Buluşları
Madde 40 - Silahlı Kuvvetler mensuplarının buluş ve teknik iyileştirme teklifleri hakkında memurların buluş ve teknik
iyileştirme tekliflerine ilişkin hükümler uygulanır.
Üniversite Mensuplarının Buluşları
Madde 41 - 39 uncu ve 40 ıncı madde hükümlerinden farklı olarak, Üniversitelere bağlı fakülte ve yüksek okullarda
bilimsel çalışma yapmakta olan öğretim elemanlarının yaptığı buluşlar, serbest buluş sayılır.
Bu buluşlar hakkında 31 inci, 32 nci ve 34 üncü madde hükümleri uygulanmaz. Öğretim elemanı sıfatı, Yüksek Öğretim
Kanunu hükümlerine göre belirlenir.
Öğretim kurumu buluşla sonuçlanan araştırmalar için özel olarak belli araç ve gereçleri sağlamak suretiyle harcamalarda
bulunmuşsa, öğretim elemanları öğretim kurumuna buluşun değerlendirildiğini yazı ile bildirmek ve talep halinde
buluşun ne şekilde değerlendirildiği ve elde edilen kazanç miktarı hakkında bilgi vermekle yükümlüdür. Öğretim
kurumu, kendisine yapılan yazılı bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde elde edilen kazançtan uygun bir miktarın
verilmesini talep edebilir. Ancak, talep edilecek miktar kurum tarafından yapılan harcamaları aşamaz.
DÖRDÜNCÜ KISIM
PATENTİN VERİLMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
PATENT BAŞVURUSU VE ŞARTLARI
Patent Başvurusu ve Ekleri
Madde 42 - Buluşlara patent verilebilmesi için, Yönetmelıkte şekli ve kapsamı belirlenen ve aşağıda belirtilen unsurlar
ile başvuruda bulunmak şarttır:
a - Başvuru dilekçesi;
b - Buluş konusunu açıklayan tarifname;
c - Patentle korunması istenilen buluşun unsur veya unsurlarını kapsayan istem veya istemler;
d - Tarifnamede, istem veya istemlerde atıf yapılan resimler;
e - Özet;
f - Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge.
Bir patent veya patent başvurusu ile ilgili olarak, 121 inci maddeye göre yapılacak ek patent başvurusunda, söz konusu
patentin veya patent başvurusunun numarası belirtilir.
Bir patent başvurusunun geçerliliği için, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin öngördüğü başvuru ücretinin, başvuru ile
birlikte veya başvuru tarihinden itibaren herhangi bir bildirime gerek olmadan en geç yedi gün içinde ödenmesi şarttır.
Başvuru ücretinin bu süre içinde ödenmemesi halinde, başvuru geri alınmış kabul edilir.
Bir patent başvurusu ile birlikte veya daha sonra Enstitü'ye verilecek her türlü belge, bu Kanun Hükmünde Kararnameye
ilişkin Yönetmelıkte yazılı hususları kapsar.
Tarifname ve istem veya istemler, başvuru sırasında İngilizce veya Fransızca veya Almanca dillerinden biri ile
verilebilir. Bunların Türkçeye çevrilmesi ve Enstitü'ye veya onun yetkili kıldığı makama verilmesi için, her hangi bir
bildirime gerek olmaksızın, bir aylık süre tanınır. Bu işlem için Yönetmelıkte yazılı ücret ödenir.
Başvuru Tarihinin Kesinleşmesi
Madde 43 - Patent başvurusu tarihi, Yönetmelıkte şekli ve kapsamı yazılı olan ve aşağıda belirtilen unsurların Enstitü'ye
veya onun yetkili kıldığı makama verildiği tarih, saat ve dakika itibariyle kesinleşir:
a - Bu Kanun Hükmünde Kararnamede ve Yönetmelıkte öngörülen şekli şartlara uymasa dahi, başvuru dilekçesi, Türkçe
veya 42 nci maddede belirtilen yabancı dillerden biri ile yazılmış tarifname, istem veya istemler;
b - Tarifnamede, istem veya istemlerde atıf yapılan resimler.
Patent başvurusunun incelenmesi sırasında, Patent verilmesi istenilen buluş konusunun kısmen veya tamamen
değiştirilmesi halinde, başvuru tarihi değişiklik ile ilgili başvurunun yapıldığı tarihtir.
Buluşu Yapanın Başvuruda Belirtilmesi Zorunluluğu
Madde 44 - Başvuruda buluşu yapan belirtilir. Eğer başvuruda bulunan, buluşu yapan değilse veya buluşu yapan birden
çok kişi ise, başvuruda bulunan kişinin, buluşu yapan veya yapanlardan patent isteme hakkını ne şekilde elde ettiği,
başvuruda açıklanır.
Buluşu yapanın belirtilmemesi veya patent isteme hakkının ne şekilde elde edildiğinin açıklanmaması halinde,
başvurunun incelenmesi işlemi başlatılmaz.
Buluşun Bütünlüğü
Madde 45 - Patent başvurusu, sadece bir tek buluşu veya genel nitelikte bir ana buluş fikri etrafında gerçekleştirilmiş
olan ve birbirlerine bu ana buluş fikri ile bağlı birden çok buluşu içerir.
Bu maddenin birinci fıkrası hükmüne uygun olmayan başvurular, Yönetmelıkte belirtilen hükümlere uygun olarak
başvurulara ayrılır.
İlk başvuru konusunun kapsamı içinde kalmak kaydı ile, ayrılan her başvuru için başvuru tarihi, ilk başvurunun tarihidir.
İlk başvuruda rüçhan hakkı talep edilmişse, ilk başvurunun rüçhan hak veya hakları ayrılan her başvuruya da tanınır.
Tarifnamenin Açıklığı
Madde 46 - Tarifname, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda uzman olan bir kişi tarafından buluşun
uygulanabilmesini sağlayacak nitelikte açık ve yeterli yazılır.
Eğer, buluş, mikrobiyolojik bir usulle ilgili ise ve ilişkin olduğu mikroorganizma ilgilenenler tarafından ulaşılabilir
değilse, tarifnamenin, bu maddenin birinci fıkrası hükmüne uygun sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar gerekir:
a - Mikroorganizmanın özellikleri ile ilgili bilgilerin tarifnamede yer alması;
b - Başvuru sahibi tarafından en geç başvuru tarihine kadar, Milletlerarası Anlaşmalara uygun
olarak kurulmuş ve yetkili tevdi merciine bir mikroorganizma kültürünün verilmesi.
Tevdi mercii, 55 inci maddenin ikinci fıkrası hükmüne göre, ilanda belirtilir.
Patent İstemleri
Madde 47 - Başvuru bir veya birden çok istemi içerir.
İstem veya istemler buluşun korunması istenilen unsurlarını tanımlar. Her istem açık ve öz olmalıdır. İstem veya
istemlerin dayanağı tarifnamedir. İstem veya istemler tarifnamede tanımlanan buluşun
kapsamını aşamaz. İstem veya istemler Yönetmelık hükümlerine uygun şekilde yazılır.
Başvuru sahibi, istem veya istemleri Yönetmelık hükümlerine uygun şekilde yazabileceği gibi, bir başka şekilde de
yazabilir.
Özet
Madde 48 - Özet, sadece teknik bilgi verme amacına hizmet eder, başka amaçlar için kullanılamaz.
Özet, özellikle korumanın alanının belirlenmesindeve tekniğin bilinen durumunun sınırlarının çizilmesinde kullanılamaz.
Enstitü, üçüncü kişilerin daha iyi bilgi edinmesi bakımından, gerekli gördüğü zaman özette değişiklik yapabilir. Bu
durumda yapılan değişiklik başvuru sahibine bildirilir.
Milletlerarası Anlaşmalara Dayanan Başvurulardan Doğan Rüçhan Hakları
Madde 49 - Paris Anlaşması'na dahil ülkelerden birine mensup veya bu ülkelerden birine mensup olmamakla birlikte
onlardan birinde ikametgahı veya işler durumda bir ticari müessesesi bulunan gerçek veya tüzel kişiler, bu ülkelerin
herhangi birinde bir patentin veya faydalı model belgesinin verilmesi için yetkili mercilere yaptıkları başvuru tarihinden
itibaren, oniki ay süreyle patent veya faydalı model belgesi almak için Türkiye'de başvuru yapma konusunda, rüçhan
hakkından yararlanır.
Bu maddenin birinci fıkrasında yazılı oniki aylık süre içinde kullanılmayan rüçhan hakları düşer.
Rüçhan hakkına dayanılarak bu maddenin birinci fıkrasında yazılı süre içinde başvuru yapıldığı takdirde, rüçhan hakkına
konu olan patent veya faydalı model belgesi için, rüçhan hakkının doğduğu tarihten itibaren üçüncü kişiler tarafından
yapılacak başvurular ve bunlara verilecek patent veya faydalı model belgesi hükümsüzdür.
2 nci maddenin ikinci fıkrasında yazılı karşılıklılık uygulamasından yararlanan ülkeler uyruğu gerçek veya tüzel kişiler,
bu madde hükmüne göre rüçhan hakkından yararlanma hakkına sahiptir.
Paris Anlaşması'na taraf bir ülke uyruğu bir gerçek veya tüzel kişi, Paris Anlaşması'na taraf olmayan bir ülkede, patent
verilmesi için geçerli bir başvuru yapmış ise, bu madde hükmüne göre, söz konusu başvurunun rüçhan hakkından
yararlanır.
Rüçhan hakkı patent veya faydalı model belgesi başvurusunun yapıldığı gün itibariyle hüküm ifade eder.
Sergilerde Teşhir Hakkından Doğan Rüçhan Hakları
Madde 50 - Türkiye'de açılan milli ve milletlerarası sergilerde veya Paris Anlaşması'na taraf ülkelerde açılan resmi veya
resmi olarak tanınan sergilerde, patent veya faydalı model belgesi konusunu kapsayan ürününü teşhir eden, 49 uncu
maddenin birinci fıkrasında yazılı gerçek veya tüzel kişiler, sergideki teşhir tarihinden
itibaren oniki ay içinde, Türkiye'de patent veya faydalı model belgesi almak için başvuru yapma konusunda rüçhan
hakkından yararlanır.
Patent veya faydalı model belgesinin konusunu kapsayan ürün, serginin resmi açılış tarihinden önce, sergi yerine
görünür şekilde konulmuşsa, bu durumda süre, ürünün sergi yerine konulduğu tarihten itibaren başlar. 49 uncu maddenin
ikinci ve üçüncü fıkraları hükümleri kıyas yolu ile uygulanır.
Bu maddenin birinci fıkrasında yazılı sergilerden Türkiye'de açılacak olanların yetkili mercileri, patent veya faydalı
model belgesi konusu ürünlerini sergide teşhir edenlere, teşhir ettikleri patent veya faydalı model belgesi konusunu
kapsayan ürünü, sarih ve eksiksiz bir şekilde gösteren; arkadan, önden, yandan ve alttan resimleyen, en az dört fotografı
içeren ve ürünün çeşidi ile bu ürünün sergide görünür şekilde konulduğu tarihi ve resmi açılış tarihini gösterir bir belge
Yabancı ülkelerde teşhir edilen ürüne ait, patent veya faydalı model belgesinin rüçhan hakkından yararlanılması için,
serginin açıldığı ülkenin yetkili merciinden alınacak, üçüncü fıkrada yazılı hususları ihtiva eden bir belgenin ibrazı
şarttır.
Başvurusu yapılmış veya verilmiş bir patent veya faydalı model belgesine dayanan ürünün Türkiye'de açılan sergilerde
teşhirine ve sergi bittikten sonra ülkesine iadesine engel olunamaz.
Bir sergide teşhir edilmiş, aynı veya benzeri, patent veya faydalı model belgesi konusu olan ürün hakkında birden fazla
başvuru yapılmışsa, bu ürünü sergiye ilk koyan kişi veya ürünün sergiye aynı zamanda konulması ve teşhir olunması
halinde, ilk başvuruda bulunan kişi, rüçhan hakkından yararlanır.
Rüçhan Hakkının Hükmü
Madde 51 - 49 uncu ve 50 inci madde hükümlerine göre rüçhan hakkının hüküm ve sonuçları, rüçhan hakkının talep
edildiği başvurunun tarihi itibariyle doğar.
Rüçhan Hakkının Talep Edilmesi ve Belgelendirilmesi
Madde 52 - Başvuru sahibi, yararlanmak istediği rüçhan hakkını başvuru ile birlikte veya başvuru tarihinden itibaren iki
ay içinde talep eder. Bununla ilgili rüçhan hakkı belgesini, patent başvurusu tarihinden itibaren üç ay içerisinde
vermediği takdirde rüçhan hakkından yararlanma talebi yapılmamış sayılır.
Yabancı ülkelerde patent verilmesi için yapılan bir başvurunun farklı ülkelerde yapılmış olmasına bakılmaksızın birden
çok rüçhan hakkı talebinde bulunabilir.
Bir patent başvurusunda birden çok rüçhan hakkı talep edilebilir. Bu durumda, süre, talep edilen rüçhan haklarından en
önceki tarihli olandan başlar. Bir veya birden çok rüçhan hakkı talebinde bulunulmuşsa rüçhan hakkı sadece rüçhan
hakkının doğduğu başvuru veya başvuruların ihtiva ettiği unsurları kapsar.
Rüçhan hakkı talep edilen bir patent başvurusunda, buluşun bazı unsurları rüçhan hakkının doğduğu patent
başvurusunun istem veya istemlerinde talep edilmemiş olsa dahi, rüçhan hakkının doğduğu patent başvurusu
tarifnamesinde açık ve şüpheye yer vermeyecek şekilde yer almış ise, rüçhan hakkı söz konusu istem veya istemler için
de kabul edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
BAŞVURUNUN İNCELENMESİ
Başvurunun Geri Çevrilmesi
Madde 53 - 43 üncü madde şartlarının yerine getirilmesi ve başvuru ücretinin ödenmesi ile başvuru tarihi kesinleşir. 43
üncü madde şartlarının yerine getirilmediği veya başvuru ücretinin yedi gün içinde ödenmediği veya 42 nci maddede
belirtilen yabancı dillerden biri ile verilen, tarifname ve istem veya istemlerin Türkçe çevirilerinin bir ay içinde
verilmediği tesbit edilirse, Enstitü başvuruyu geri çevirir ve geri çevirme kararını ilgilisine bildirir.
Başvurunun Şekli Şartlara Uygunluk Açısından İncelenmesi
Madde 54 - (Değişiklik-5194-M.1) Başvuru tarihinin kesinleşmesinden sonra, Enstitü başvurunun 42 inci ila 52 inci
maddelerde belirtilen ve Yönetmelıkte öngörülen şekli şartlara uygunluğunu inceler.
Tarifname, istem veya istemler ve resimlerin, patent verilebilirlik şartları açısından yeterli olup olmadığı konusu, bu
incelemenin kapsamı dışındadır. Enstitü, başvuru konusunun bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 6 ıncı ve 10 uncu
maddelerine göre, patent verilerek korunamayacak konular ve buluşlar kapsamına girip girmediğini ve sanayiye
uygulanabilir olup olmadığını inceler. Ancak, başvuru konusu buluş, açık ve şüpheye yer vermeyecek şekilde, yenilik
veya sanayiye uygulanabilir olma niteliklerinden yoksunsa, ilgilisinin de karşı görüşleri alındıktan sonra, Enstitü, red
gerekçesinin dayanaklarını da bildirmek suretiyle, başvuruyu reddeder.
İnceleme sonucunda, 53 üncü madde hükmüne göre, başvurunun şeklen bir eksikliği olduğu anlaşılırsa veya başvuru
konusunun patent ile korunabilir bir buluş olmadığı sonucuna varılırsa, inceleme işlemi durdurulur ve başvuru
sahibinden, Yönetmelıkte öngörülen süre içinde, eksikliği gidermesi veya bu konudaki itirazlarını Enstitü'ye bildirmesi
Başvuru sahibi, bu işlemler sırasında istem veya istemleri değiştirebilir veya başvuruyu birden fazla başvuruya ayırabilir.
Başvuru konusunun patent ile korunabilir bir buluş olmadığı kararına başvuru sahibinin itirazının Enstitü tarafından
kabul edilmemesi veya mevcut eksikliğin, Yönetmelıkte öngörülen şekil ve şartlara uygun olarak giderilmediğinin tesbit
edilmesi ile Enstitü, istem veya istemler itibariyle başvuruyu kısmen veya tamamen reddeder.
Enstitü tarafından, bu madde hükmü itibariyle yapılan inceleme sonucunda, şekli şartlara uygunluk açısından bir
eksikliğin olmadığı anlaşılır veya söz konusu eksiklikler bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine uygun bir
şekilde giderilir veya tamamlanır ise, başvuru sahibine, önceden talepte bulunmamışsa tekniğin bilinen durumu ile ilgili
araştırma yapılması için, 56 ıncı maddede öngörülen süreler içinde, talep yapması gerektiği bildirilir.
Bildirim adresinde bir değişiklik olması durumunda, adres değişikliğinin yazılı olarak Enstitüye bildirilmesi zorunludur.
Bu bildirimin yapılmaması halinde, Enstitüde mevcut en son adrese yapılmış bildirimler geçerlidir.
Başvurunun Yayınlanması
Madde 55 - Başvuru tarihi veya rüçhan hakkı talep edilmişse rüçhan tarihinden itibaren onsekiz aylık sürenin dolması
ile, başvuru, Yönetmelık hükümlerine göre yayınlanarak toplumun incelemesine açılır. Bu işlem, Enstitü'nün şekli
şartlara uygunluk açısından, 54 üncü madde hükmüne göre yaptığı incelemenin bitmesinden ve başvuru sahibi tarafından
56 ncı madde hükmüne göre tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma yapılmasını talep etmesinden sonra yapılır.
Yayınlanan başvurular, Yönetmelıkte şekil ve şartları tesbit edilen hususları kapsayacak şekilde, ilgili bültende periyodik
olarak duyurulur.
Başvuru sahibinin talebi üzerine bu maddenin birinci fıkrasında sözü edilen onsekiz aylık süre dolmamış olsa bile,
başvuru, bu maddede belirtilen şartlara uygun olarak Enstitü tarafından yayınlanır.
Tekniğin Bilinen Durumu İle İlgili Araştırma Yapılmasının Talep Edilmesi ve ücretinin Ödenmesi
Madde 56 - Başvuru sahibi, başvuru tarihinden itibaren onbeş ay içinde tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma
yapılmasını Enstitü'den talep eder ve ilgili ücreti öder.
Başvuruda rüçhan hakkı talep edilmişse, söz konusu süre rüçhan hakkı tarihinden itibaren başlar.
Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen süre, 54 üncü maddenin altıncı fıkrasında öngörülen bildirimin yapıldığı anda
dolmuşsa, başvuru sahibi, bu bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma
yapılmasını talep eder.
Başvuru sahibi, bu madde hükmüne göre, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma yapılmasını talep etmezse, başvuru
geri alınmış sayılır.
Bir ek patent başvurusu ile ilgili olarak, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma yapılması, ancak asıl patent
başvurusu ile birlikte istenmesi halinde veya daha önceki ek patent başvuruları için araştırma yapılmış veya araştırma
yapılmasının talep edilmiş olması halinde istenebilir. Bu maddenin birinci ila dördüncü fıkrası hükümleri, ek patentler
için de uygulanır.
Tekniğin Bilinen Durumu Konusundaki Araştırma Raporunun Düzenlenmesi, Tebliği ve Yayınlanması
Madde 57 - Enstitü tarafından, 54 üncü maddede öngörülen hükümler doğrultusunda başvurunun incelenmesi ve 56 ncı
maddeye göre başvuru sahibinin tekniğin bilinen durumu konusunda araştırma yapılması talebinde bulunmasından
sonra, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma yapılır.
Tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporu, başvuru konusunu teşkil eden buluşun yenilik ve tekniğin bilinen
durumunun aşılması niteliklerine dayanak teşkil edecek, tekniğin bilinen durumunun unsurlarını içerir.
Araştırma raporu, tarifname ve varsa resimler dikkate alınarak, istem veya istemler itibariyle, Enstitü tarafından veya
Enstitü tarafından belirlenecek milletlerarası niteliği tanınmış araştırma kuruluşları tarafından düzenlenir.
Araştırma raporu düzenlendikten sonra, başvuru sahibine tebliğ edilir. Raporda belirtilen referans patent ve yayınların
kopyaları da başvuru sahibine rapor ile birlikte verilir.
Araştırma raporunun başvuru sahibine tebliğinden itibaren, 62 nci madde hükümüne göre başvuru sahibine tanınan üç
aylık süre dolduktan sonra, araştırma raporu Enstitü tarafından yayınlanır.
Araştırma raporunun yayınlandığı ve başvuru sahibinin incelenerek patent verilmesi veya incelemesiz patent verilmesi
sistemlerinden hangisini tercih ettiği, ilgili bültende ilan edilir.
Araştırma raporu düzenlendiği tarihte, patent başvurusu daha önce yayınlanmamış ise, araştırma raporu, patent
başvurusu ile birlikte yayınlanır.
Yetersizlik Nedeniyle Araştırma Raporunun Düzenlenememesi
Madde 58 - Tarifnamenin veya istem veya istemlerin yeterince açık olmaması araştırma raporunun düzenlenmesini
kısmen veya tamamen engelliyorsa, Enstitü, araştırma raporunun düzenlenebilmesi için söz konusu yetersizliğin
giderilmesini ister. Bu yetersizlik, Yönetmelıkte yazılı süre içinde giderilmediği takdirde, başvuru sahibinin itiraz hakkı
saklı kalmaküzere, araştırma raporunun düzenlenemeyeceği kararı başvuru sahibine bildirilir. Kısmen yetersizlik
durumunda, araştırma raporu yeterince açık olan istem veya istemler için düzenlenir.
İnceleme Sisteminin Tercih Edilmesi
Madde 59 - 62 nci madde hükümüne göre patent verilebilirlik şartları açısından gerekli incelemenin Enstitü tarafından
yapılabilmesi için, başvuru sahibi incelenerek patent verilmesi sistemini tercih ettiğini, araştırma raporunun kendisine
tebliği tarihinden itibaren üç ay içinde Enstitü'ye bildirir. Söz konusu süre içinde bu bildirimin yapılmaması halinde,
incelemesiz patent verilmesi sisteminin tercih edildiği kabul edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İNCELEMESİZ PATENT VERİLME SİSTEMİ
İncelemesiz Patent Verilmesi
Madde 60 - Üçüncü kişiler,Yönetmelıkte belirtilen şekilde ve araştırma raporunun yayınlandığı tarihten itibaren altı ay
içinde, araştırma raporunun içeriği hakkında, ilgili belgeleri de eklemek suretiyle, görüşlerini Enstitü'ye bildirebilir.
Üçüncü kişilerin araştırma raporuna ilişkin görüşlerini bildirmesi için tanınan sürenin dolmasından sonra, Enstitü,
üçüncü kişiler tarafından araştırma raporu ile ilgili olarak bildirilen yazılı görüşleri, görüşleri kanıtlayan belgeler ile birlikte, başvuru sahibine bildirir.
Başvuru sahibi araştırma raporu ile ilgili kendi görüşlerini, üçüncü kişilerin araştırma raporuna ilişkin görüşlerine karşı,
bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen üçüncü kişilerin görüşlerinin bildirimi tarihinden itibaren, üç ay içinde ileri
sürebilir ve gerekli görürse istem veya istemlerinde değişiklik yapabilir.
Enstitü, 57 inci maddeye göre düzenlenen tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporunu ve varsa üçüncü kişilerin
araştırma raporuna ilişkin görüşlerini dikkate almaksızın, başvuru sahibinin raporla ilgili karşı görüşlerini bildirmesi için
belirlenen süre dolduktan sonra, incelemesiz patent verilmesine karar verir.
Verilen karara uygun olarak gerekli ücretler ödendikten sonra, Enstitü, başvuru tarihinden itibaren yedi yıl süre ile
geçerli olmak üzere, patenti verir ve patentin verildiğini ilgili bültende ilan eder.
Verilen patente ilişkin belgeler, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporu ve bu rapora üçüncü kişiler tarafından
verilen bütün görüşler, toplumun incelemesine açılır. Patent istem veya istemlerinde bir değişiklik olmuşsa, bütün
değişiklikler, değişiklik tarihleri de belirtilerek toplumun incelemesine açılır.
İncelemesiz verilen patentin konusunun gerçekliliği ve yararlılığı devletçe garanti edilmez. İncelemesiz verilen patentin
incelenmesi için talep yapılması şarttır. Bu talep, patent sahibi veya üçüncü kişiler tarafından, başvuru tarihinden itibaren
en geç yedi yıl içinde yapılır. İnceleme ile ilgili ücret, talebi yapan tarafından ödenir.
İnceleme talebinin, başvuru tarihinden itibaren en geç yedi yıl içinde yapılmaması halinde patent hakkı sona erer. Yedi
yıllık sürenin geçmesinden sonra, inceleme talebi yapılamaz.
Başvuru tarihinden itibaren en geç yedi yıl içinde inceleme yapılmasının talep edilmesi halinde, 62 nci maddede
düzenlenen incelenerek patent verilme sistemi hükümleri uygulanır. Üçüncü kişilerin 62 nci maddenin ikinci fıkrası
hükmüne göre patent verilebilirlik şartları açısından itiraz edebilmelerini sağlamak amacıyla, incelemesiz verilen
patentin,inceleme talebinin yapıldığı ilgili bültende ilan edilir.
İncelemesiz Verilen Patentin İlanı ve Basılması
Madde 61 - Patentin verilmesi ilgili bültende ilan edilir. Bu ilanda aşağıdaki bilgiler yer alır:
a - Patent numarası;
b - Buluşun tasnif sınıf veya sınıfları;
c - Buluş konusunu tanımlayan açık bir ünvan;
d - Başvuru sahibinin adı, uyruğu, ikametgahı;
e - Özet;
f - Patent başvurusunun yayınlandığı bültenin ve patent başvurusu ile ilgili değişikliklerin ilan edildiği yayının veya
yayınların tarihi ve sayısı;
g - Patentin veriliş tarihi;
h - Patent ile ilgili başvurulacak belgelerin, araştırma raporunun ve araştırma raporu itibariyle üçüncü kişiler tarafından
ileri sürülen görüşlerin ve varsa başvuru sahibinin karşı görüşlerinin
incelenmesinin mümkün olduğu hakkında bir açıklama.
i - İncelemesiz patent verildiği hakkında açıklama.
Her patent, Enstitü tarafından fasikül halinde basılır ve talep edenlere verilir. Baskı, gerektiğinde çoğaltma suretiyle de
sağlanabilir.
Her fasikül, bu maddenin birinci fıkrasında belirlenenlere ek olarak; tarifname, istem veya istemler ve varsa resimlerin
tamamı ve tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporunun tam metni, ayrıca incelemesiz patent verilmesi
kararının yayınlandığı bültenin sayısını da kapsar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İNCELENEREK PATENT VERİLME SİSTEMİİncelenerek Patentin Verilmesi
Madde 62 - 42 nci ila 58 inci maddelerde düzenlenen, patent başvurusu ve şartları ile başvurunun incelenmesine ilişkin
hükümler, incelenerek patent verilme sistemi için de uygulanır.
Tekniğin bilinen durumu ile ilgili yapılan araştırma raporunun yayınlanmasından sonra, üçüncü kişiler Yönetmelıkte
belirtilen şekilde ve altı ay içinde, yeniliğin bulunmadığı veya tekniğin bilinen durumunun aşılmadığı veya tarifnamenin
yeterli olmadığı dahil, patentin verilebilirlik şartlarının mevcut olmadığını ileri sürebilir ve itiraz edebilir. Yapılan yazılı
itiraza iddiayı kanıtlayan belgeler de eklenir.
Tekniğin bilinen durumu ile ilgili yapılan araştırma raporunun, 57 nci madde hükmüne göre yayınlanmasından sonra ve
yayın tarihinden itibaren altı ay içinde, başvuru sahibi incelenerek patent verilmesi amacıyla buluş konusunun yeterince
tanımlandığı, buluşun yeni olduğu ve tekniğin bilinen durumunun aşıldığı konusundaki incelemenin yapılmasını
Enstitü'den talep eder. Bu incelemenin yapılabilmesi için üçüncü kişilere tanınan altı aylık itiraz süresinin bitmesi ve
Yönetmelıkte belirtilen inceleme ücretinin ödenmesi gerekir. İnceleme ücreti, bu maddenin ikinci fıkrasında yazılı süre
içinde herhangi bir tarihte ödenebilir.
Bu maddenin ikinci fıkrasına göre üçüncü kişilerce itiraz edilmesi halinde, bütün itirazlar ve bunların kanıtları
bekletilmeksizin başvuru sahibine bildirilir. Başvuru sahibi yapılan itirazlara itiraz süresinin bitiminden itibaren üç ay
içinde ve talep ettiği takdirde üç aylık ek bir süre içinde cevap verebilir ve itirazları ortadan kaldırmaya yönelik gerekçeli
görüşlerini ileri sürebilir, gerekli görürse tarifname, resim veya istem veya istemleri değiştirebilir.
Enstitü,bu maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen süre bittikten sonra, patent verilebilirlik şartları bakımından gerekli
incelemeyi başlatır. İncelemenin başlatılması için,başvuru sahibi tarafından süresi içinde yapılan itirazlara cevap
verilmemiş olması engel teşkil etmez.
Enstitü, başvuruyu inceledikten sonra, eksiklik veya patent verilebilirlik şartlarının yeterliliği konusunda kararını
verir.Bu kararında, kararın gerekçesinin dayanaklarını da bildirir.Enstitü tarafından yapılan bu inceleme, istem veya
istemlerin kapsamı ile sınırlı olarak yapılır.
Enstitü, inceleme sonucunda başvurudaki eksiklik veya patent verilebilirlik şartlarının yeterliliği açısından düzenlediği
inceleme raporunu, raporun gerekçesinin dayanaklarını da açıklamak suretiyle, başvuru sahibine bildirir ve eksiklikleri
gidermesi, istem veya istemlerde değişiklik yapması ve itiraz edebilmesi için altı ay süre tanır.
Başvuru sahibi, Enstitü'nün inceleme raporunda bildirilen olumsuz görüşleri gidermeye yönelik gerekçeli görüşlerini
ileri sürebilir ve gerekli gördüğü takdirde başvuruda değişiklik yapabilir.
Enstitü, başvuru sahibi tarafından ileri sürülen görüşleri ve eğer varsa başvurudaki değişiklikleri inceler. İnceleme
raporundaki farklı görüşlerin giderilmediğine karar verirse, bu kararı ile ilgili gerekçesinin dayanaklarını da bildirerek,
başvuru sahibine karşı görüşlerini ileri sürebilmesi için üç ay süre tanır.
Başvuru sahibi, incelemenin bu safhasında karşı görüşlerin giderilmesine yönelik kendi görüşlerini ileri sürebilir ve
gerekli görürse başvuruda değişiklik yapabilir.
Enstitü, başvuru sahibinin görüşlerini ve eğer varsa başvurudaki değişiklikleri inceledikten sonra kesin kararını verir.
Enstitü'nün kesin kararı, istem ve istemlerin tamamı veya bir kısmı için patent verilmesi şeklinde olabilir.
Enstitü, hiç bir itirazın yapılmadığını ve patent verilmesine ilişkin şartları engelleyen bir durumun olmadığını inceleme
sonucunda tespit ederse, patentin verilmesine karar verir ve kararı başvuru sahibine tebliğ eder.
Verilen karara göre gerekli ücretler ödendikten sonra Enstitü istenen patenti verir.
İncelenerek patent verilme sistemi ile verilen patentin konusunun gerçekliliği ve yararlılığı devletçe garanti edilmez.
İncelenerek Verilen Patentin İlanı ve Basılması
Madde 63 - Patentin verilmesi ilgili bültende ilan edilir. Bu ilanda aşağıdaki bilgiler yer alır:
a - Patent Numarası;
b - Buluşun tasnif sınıf veya sınıfları;
c - Buluş konusunu tanımlayan açık bir ünvan;
d - Patent sahibinin adı, uyruğu, ikametgahı;
e - Özet;
f - Patent başvurusunun yayınlandığı bültenin ve patent başvurusu ile ilgili değişikliklerin ilan edildiği yayının veya
yayınların tarih ve sayısı;
g - Patentin veriliş tarihi;
h - Patent ile ilgili başvurulacak belgelerin, araştırma raporunun, Enstitü tarafından yapılan inceleme itibariyle
yenilik,tekniğin bilinen durumunun aşılması ve tarifnamenin yeterliliği konusunda varılan sonucu gösteren karar ile
yapılmış itirazların incelenmesinin mümkün olduğu hakkında açıklama;
i - Yenilik ve tekniğin bilinen durumunun aşılması konusunda yapılan inceleme sonucunda patentin verildiği hakkında
açıklama.
Her patent Enstitü tarafından fasikül halinde basılır ve talep edenlere verilir. Baskı gerektiğinde çoğaltma suretiyle de
sağlanabilir.
Her fasikül bu maddenin birinci fıkrasında belirtilenlere ek olarak; tarifname, istem veya istemler, varsa resimler,
tekniğin bilinen durumu ile ilgili yapılan araştırma raporunun tam metni patent verilme kararının ilan edildiği bültenin
tarih ve sayısını da kapsar.
BEŞİNCİ BÖLÜM
PATENT BAŞVURUSU İLE İLGİLİ ŞEKLİ İŞLEMLER
Patent İstemlerinde Değişiklik
Madde 64 - İmla hataları yapılması, yanlış evrak verilmesi gibi belirgin hataların düzeltilmesi dışında, patent istem veya
istemlerinin değiştirilebilmesi, ancak bu Kanun Hükmünde Kararnamenin açıkça izin verdiği hallerde ve yalnız patent
verilmesi işlemleri safhasında yapılabilir.
Başvuru sahibinin, yukarıdaki fıkra hükmüne uygun olarak, patent istem veya istemlerinde bir değişiklik yapabilmesi
için, başvuru üzerinde Patent Sicili'nde hakları kayıt edilmiş kişilerden izin alması zorunlu değildir.
Patent istem veya istemlerinde yapılacak değişikliklerle başvurunun kapsamı genişletilemez.
Patent Başvurusunun Faydalı Model Başvurusuna Değiştirilmesi
Madde 65 - Başvuru sahibi, aşağıdaki bendlerde belirtilen şartlara uymak kaydıyla, başvuru konusunun faydalı model
belgesi verilerek korunmasını talep edebilir.
a - İncelemesiz patent verilmesi söz konusu ise, bu talep, en geç araştırma raporuna görüş bildirilmesi için 60 ıncı
maddenin birinci fıkrası hükmüne göre kabul edilen sürenin bitimine kadar yapılabilir.
b - İncelenerek patent verilmesi söz konusu ise, bu talep, engeç Enstitü tarafından yapılan incelemeye cevap olarak
sunulan itiraz ve görüşlerin verilmesi için 62 nci maddenin dördüncü fıkrası hükmüne göre kabul edilen sürelerin
bitimine kadar yapılabilir.
Patent başvurusu konusunun değişiklik talebi sonucu faydalı model belgesi verilerek korunması, ilk başvuru için rüçhan
hakkı talep edilmiş ise aynı rüçhan hakkı tanınarak, ilk patent başvurusu tarihinden itibaren geçerli olur.
Enstitü 54 üncü madde hükmüne göre yaptığı inceleme sonucunda, başvuruyu faydalı model belgesi verilmesi amacıyla
değiştirmesi için başvuru sahibine teklif yapabilir. Başvuru sahibi bu teklifi kabul veya red etmekte serbesttir. Başvuru
sahibi Enstitü tarafından yapılan bu değiştirme teklifi karşısında açıkça bir değiştirme talebinde bulunmazsa teklif red
edilmiş sayılır. Bu durumda işlem başvuru konusuna patent verilmesi doğrultusunda devam eder.
Başvuru sahibi, patent yerine faydalı model belgesi verilmesi için bir değiştirme talebi yapmış ise, başvurunun faydalı
model belgesi başvurusuna çevrilerek işlem göreceğini ve bunun için Yönetmelıkte tesbit edilen süre içinde, verilmesi
gerekli belgeler Enstitü tarafından başvuru sahibine bildirilir.
Başvuru sahibi bu süre içinde gerekli belgeleri vermediği takdirde, değişiklik talebi yapılmamış sayılır ve başvuru, patent başvurusu olarak işlem görür.
Patent başvurusunun ilan edilmesinden sonra, başvurunun değiştirilmesinin kabulu konusundaki Enstitü kararı ilgili
bültende yayınlanır.
Başvurunun Geri Çekilmesi
Madde 66- Patent başvurusu patentin verilmesinden önce başvuru sahibi tarafından her zaman geri çekilebilir.
Patent başvurusu üzerinde Patent Sicili'nde hak tesis etmiş üçüncü kişilerin rızası olmaksızın başvuru geri çekilemez.
Patent Başvuru Dosyalarının İncelenme Şartları
Madde 67- Henüz yayınlanmamış patent başvurularının dosyaları başvuru sahibinin yazılı izni olmadan üçüncü kişiler
tarafından incelenemez.
Başvuru sahibinin, başvurusundan doğan haklarını, kendilerine karşı ileri sürmek istediğini ispat edebilen üçüncü kişiler,
başvuru sahibinin izni olmaksızın, henüz yayınlanmamış patent başvurusu dosyasını inceleyebilir.
45 inci maddeye göre ayrılan bir başvurunun, 12 inci maddeye göre yapılan yeni bir patent başvurusunun veya 65 inci
maddeye göre değiştirilmiş başvurunun yayınlanması halinde asıl başvuru dosyası, başvuru sahibinin izni olmaksızın,
başvurunun yayınlanmasından önce üçüncü kişiler tarafından incelenebilir.
Patent başvurusunun yayınlanmasından sonra, patent başvurusu veya patente ilişkin dosya, Yönetmelıkte tespit edilen
sınırlamalar dahilinde incelenebilir.
Yayınlanmadan önce red edilen veya geri çekilen başvuru dosyası üçüncü kişiler tarafından incelenemez.
Geri Çekilen Başvurunun Yenilenmesi
Madde 68 - 55 inci madde hükmüne göre yayınlanmış olan bir patent başvurusu geri çekildiği takdirde, aynı buluş
hakkında yeniden patent başvurusu yapılamaz.
55 inci madde hükmüne göre henüz yayınlanmamış bir patent başvurusu geri çekildiği takdirde, aynı buluş hakkında ilk
başvuru sahibi yeniden patent başvurusu yapabilir.Ancak, koruma son başvuru tarihinden itibaren başlar.
Patent Başvurusu veya Patent Numarasının Belirtilme Zorunluluğu
Madde 69 - Bir patent başvurusundan veya verilmiş bir patentten doğan haklarını üçüncü kişilere karşı ileri sürmek
isteyen kişi, patent başvurusunun veya patentin numarasını söz konusu üçüncü kişilere bildirmek zorundadır.
Bir ürünün, bunun etiketlerinin veya ambalajlarının veya her türlü ilan veya reklam veya basılı evrakın üzerinde bir
patent başvurusu veya verilmiş bir patentten doğan bir korumanın mevcut olduğu izlenimini veren beyanların bulunması
halinde, beyanları koyan kişi patent başvurusu veya patentin numarasını belirtmek zorundadır.
ALTINCI BÖLÜM
PATENT VERİLDİKTEN SONRA PATENT VERİLMESİNDE ŞEKLİ EKSİKLİKLERE İTİRAZ
Şekli Eksikliklere İtiraz
Madde 70 - Üçüncü kişiler, buluşun bütünlüğü esası ile ilgili 45 inci madde hükmü hariç olmak üzere, 42 nci ila 63
üncü maddelerde belirtilen işlemlerde şekli eksiklikler yapıldığı gerekçesiyle, patentin verilmesine karşı Enstitü
nezdinde itiraz edebilir. Bu itiraz için üçüncü kişilerin araştırma raporuna önceden görüş bildirmiş olmaları veya
incelenerek patent verilmesi sisteminde itiraz yapmış olmaları gerekmez.
İncelemesiz patent verilmesi sistemine göre verilen patentin yeniliğinin olmadığı veya tekniğin bilinen durumunun
aşılmadığı konuları, itiraz konusu yapılamaz.
Şekli Eksikliklere İtirazın Etkisi
Madde 71 - Enstitü tarafından yapılan inceleme sırasında, buluşun bütünlüğü konusu dışında, patent verilmesi işlemleri
ile ilgili şekli bir işlem yerine getirilmemişse veya önemli bir şekli işlemde eksiklik yapılmışsa itirazın bu noktada
giderilmesine ilişkin Enstitü tarafından verilecek karar, patent verilmesi ile ilgili işlemlerin geçersizliği ve eksikliğin
yapıldığı yere kadar geriye dönülmesi ve işlemlerin yeniden yapılması sonucunu doğurur.
BEŞİNCİ KISIM
PATENTTEN DOĞAN HAKLARLA İLGİLİ HÜKÜMLER
Patentin Süresi
Madde 72 - İncelenerek verilen patentin süresi başvuru tarihinden itibaren hesaplanan ve uzatılamayan yirmi yıldır.
İncelemesiz verilen patentin süresi yedi yıldır. İnceleme talebinin yedi yıllık süre içinde yapılması ile inceleme
sonucunda patent verilmesine kesin olarak karar verilmesi halinde patentin süresi başvuru tarihinden itibaren hesaplanan
yirmi yıla tamamlanır.
Patentten Doğan Hakkın Kapsamı
Madde 73 - (Değişiklik-5194-M.2) Patent hakkı sahibi, buluşun yeri, teknoloji alanı ve ürünlerin ithal veya yerli üretim
olup olmadığı konusunda herhangi bir ayırım yapmaksızın patent hakkından yararlanır.
Patent sahibinin, üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak aşağıda sayılanların yapılmasını önleme hakkı vardır:
a - Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan
başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması;
b - Patent konusu olan bir usulün kullanılması;
c - Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler
tarafından başkalarına teklif edilmesi.
d - Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satışa sunulması veya kullanılması veya ithal edilmesi
veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması.
Madde 73/A. - Bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamında;
a) 44 üncü maddede yazılı açıklamayı patent veya faydalı model başvurusu açısından gerçeğe aykırı olarak yapanlar,
patentli veya faydalı modelli bir eşya veya ambalajı üzerine haklı olarak konulmuş patent veya faydalı model olduğunu
belirten işareti yetkisi olmadan kaldıranlar veya kendisini haksız olarak patent veya faydalı model başvurusu sahibi veya
patent veya faydalı model sahibi olarak gösterenler hakkında bir yıldan iki yıla kadar hapis cezasına veya ondörtmilyar
liradan yirmiyedimilyar liraya kadar ağır para cezasına veya her ikisine,
b) Mevcut olmadığını veya üzerinde tasarruf yetkisi bulunmadığını bildiği veya bilmesi gerektiği halde 86 ncı
maddede yazılı haklardan birini veya bu hakla ilgili lisansı başkasına devreden, veren, rehneden, bu haklar üzerinde
herhangi bir tasarrufta bulunanlar ile patent veya faydalı modelle korunan bir buluşun sahibi olmadığı veya bunların
koruma süresinin bittiği veya 129, 133 veya 165 inci maddelerde yazılı sebeple patentin veya faydalı modelin
hükümsüzlüklerine veya sona ermelerine karar verilmesine rağmen, satışa çıkardığı eşyaya veya ambalajlarına veya
ticarî evrakına veya ilânlarına, korunan bir patentle veya faydalı modelle ilgili olduğu kanısını uyandıracak şekilde
işaretler koyan veya ilân ve reklamlarda bu tarzda yazı ve işaretler kullananlar hakkında iki yıldan üç yıla kadar hapis
cezasına veya yirmiyedimilyar liradan kırkaltımilyar liraya kadar ağır para cezasına veya her ikisine,
c) 136 ncı maddede yazılı fiillerden birini gerek faydalı model, gerek patentli buluş açısından işleyenler hakkında iki
yıldan dört yıla kadar hapis cezasına veya yirmiyedimilyar liradan kırkaltımilyar liraya kadar ağır para cezasına veya her
ikisine, ayrıca işyerlerinin bir yıldan az olmamak üzere kapatılmasına ve aynı süre ticaretten men edilmelerine,
Hükmolunur.
(a), (b) ve (c) bentlerinde sayılan suçlar, hizmetlerini yaptıkları sırada bir işletmenin çalışanları tarafından doğrudan
doğruya veya emir üzerine işlenmişse çalışanlar ve suçun işlenmesine mani olmayan işletme sahibi, müdür veya
temsilcisi ve hangi unvan ve sıfatla olursa olsun işletmeyi fiilen yöneten kişi de aynı surette cezalandırılır. Bir tüzel
kişinin işleri yürütülürken, 136 ncı maddede sayılan suçlardan biri işlenirse, tüzel kişi, masraflar ve para cezasından
müteselsilen sorumlu olur. Fiile iştirak edenler hakkında, olayın mahiyetine göre 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 64,
65, 66 ve 67 nci maddeleri hükümleri uygulanır. Yukarıda sayılan suçlardan dolayı kovuşturma şikâyete bağlıdır.
Bu madde hükümlerinin uygulanmasında 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 344 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (8) numaralı bendi uygulanmaz. Patentten veya faydalı modelden doğan hakları tecavüze uğrayandan
başka, 136 ncı maddede sayılanlar dışında kalan suçlarda Enstitü, 44 üncü maddede yazılı açıklamanın gerçeğe aykırı
olarak yapılması ile patent veya faydalı modelle korunan bir buluşun sahibi olmadığı veya patentin veya faydalı modelin
koruma süresinin bittiği veya hükümsüzlüğü veya sona erme durumlarında, kendisinin veya başkasının imâl ettiği veya
satışa çıkardığı eşyaya veya ambalajlarına veya ticarî evrakına veya ilânlarına, korunan bir patent veya faydalı modelle
ilgili olduğu kanısını uyandıracak şekilde işaretler koyma veya bu amaçla ilân ve reklamlarda bu tarzda yazı ve işaretler
kullanılması durumlarında, 8.3.1950 tarihli ve 5590 sayılı Kanun veya 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Kanuna tâbi kuruluşlar ve tüketici dernekleri de şikâyet hakkına sahiptir. Şikâyetin, fiil ve failden haberdar olma tarihinden itibaren
iki yıl içinde yapılması gerekir.
Bu kapsamdaki suçlarla ilgili şikâyetler, acele işlerden sayılır. Patent veya faydalı model başvurusu veya patentten
veya faydalı modelden doğan haklara tecavüz dolayısıyla üretilmesi veya kullanılması cezayı gerektiren eşya ile bu
eşyaları üretmeye yarayan araç, gereç, cihaz, makine gibi vasıtaların zapt edilmesi veya el konulması veya yok
edilmesinde, 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 36 ncı maddesi hükmü ile 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü
Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
Patent Unsurlarının Üçüncü Kişilerce Kullanılması
Madde 74 - Patent sahibinin, patent konusu buluşun uygulanmasını mümkün kılan ve buluşun esasını teşkil eden bir
kısmı ile ilgili unsurların veya araçların üçüncü kişiler tarafından, patent konusu buluşu kullanmaya yetkili olmayan
kişilere verilmesini önleme hakkı vardır. Bu hükmün uygulanabilmesi için, söz konusu üçüncü kişilerin, bu unsurların
veya araçların buluşu uygulamaya yeterli olduğunu ve bu amaçla kullanılacağını bilmeleri veya bu durumun yeterince
açık olması gerekir.
Bu maddenin birinci fıkrasında sözü edilen unsurlar veya araçlar piyasada her zaman bulunabilen ürünler ise, üçüncü
kişiler, söz konusu kişileri belirtilen fiilleri yapmaya tahrik etmediği takdirde bu maddenin birinci fıkrası hükmü
75 inci maddenin (a), (b) ve (c) bentlerinde gösterilen fiilleri yapanlar, bu maddenin birinci fıkrası hükmüne göre patenti
kullanmaya yetkili olmayan kişiler sayılmaz.
Patentten Doğan Hakların Kapsamının Sınırları
Madde 75 -(Değişiklik-5194-M.3) Aşağıdaki fiiller patentten doğan hakların kapsamı dışında kalır:
a - Sınai veya ticari bir amaç taşımayan ve özel maksatla sınırlı kalan fiiller;
b - Patent konusu buluşu içeren deneme amaçlı fiiller;
c - Sadece bir reçetenin oluşturulması için eczanelerde yapılan ilaçların seri üretim olmadan hazırlanarak kullanılması ve
bu şekilde hazırlanan ilaçlara ilişkin fiiller;
d - Patent konusu buluşun Paris Anlaşması'na dahil ülkelerin gemi veya uzay aracı veya uçak veya kara nakil araçlarının
yapımında veya çalıştırılmasında veya bu araçların ihtiyaçlarının karşılanmasında, söz konusu araçların geçici veya
tesadüfi olarak Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde bulunması şartıyla kullanılması;
e - 7.12.1944 tarihli Milletlerarası Sivil Havacılık Anlaşması'nın 27 nci maddesinde öngörülen fiiller bir devletin hava
aracı ile ilgili ise, bu araçlara bu maddenin hükümleri uygulanır.
f- İlaçların ruhsatlandırılması ve bunun için gerekli test ve deneyler de dahil olmak üzere, ruhsat konusu buluşu içeren
deneme amaçlı fiiller.
Patentten Doğan Hakkın Tüketilmesi
Madde 76 - Patent sahibi veya onun izni ile Türkiye'de satışa sunulmuş olan patentli ürünlerle ilgili fiiller patentten
doğan hakkın kapsamı dışında kalır.
Ön Kullanım Hakkı
Madde 77 - Patent başvurusunun yapıldığı tarih ile rüçhan hakkı tarihi arasında buluşu iy niyetli olarak ülke içinde
kullanmakta olan veya kullanım için ciddi ve gerçek tedbirler almış kişi veya kişilere karşı, patent konusunu aynı şekilde
kullanmaya devam etmelerini veya alınmış tedbirlere uygun olarak kullanmaya başlamalarını önlemeye buluş sahibinin
hakkı yoktur. Ancak, üçüncü kişilerin patent konusunu kullanmaya devam etmeleri veya alınmış tedbirlere uygun
kullanımları sahip oldukları işletmenin makul ihtiyaçlarını giderecek ölçüde olabilir. Bu kullanma hakkı ancak işletme
ile birlikte devredilebilir.
Bu maddenin birinci fıkrasında sözü edilen kişilerce satışa sunulmuş olan ürünlerle ilgili faaliyetler, patent sahibinin 76
ıncı madde anlamında patentten doğan hakkının kapsamı dışında kalır.
Önceki Tarihli Patentlerin Etkisi
Madde 78 - Patent sahibi patentini kendi patentinden daha önceki rüçhan tarihine sahip olan patent sahiplerinin açmış
olduğu patente tecavüz davasında bir savunma gerekçesi olarak ileri süremez.
Patent Konularının Bağımlılığı
Madde 79 - Patent konusu buluşun kullanılması, önceki tarihli bir patentle korunan buluşun kullanılması ile mümkün
olması halinde, bu husus patentin geçerliğine hiç bir engel teşkil etmez. Böyle bir durumda, ne önceki tarihli patent
sahibi, sonraki tarihli patenti onun geçerli olduğu süre içinde sahibinin izni olmaksızın kullanabilir, ne de sonraki tarihli
patent sahibi önceki tarihli patentin geçerliliği süresince, sahibinin izni olmaksızın patent konusunu kullanabilir. Ancak,
sonraki tarihli patent sahibi, önceki tarihli patent sahibinin iznini almış veya o patent üzerinde zorunlu lisans elde
etmişse, önceki tarihli patenti de kullanabilir.
Patentin Kullanımının Sınırları
Madde 80 - Bir patent konusunun kullanımı yasalara veya genel ahlaka veya kamu düzenine veya genel sağlığa zarar
verecek şekilde olamayacağı gibi; bu kullanım, mevcut veya gelecekte kabul edilecek belirli veya belirsiz süreli kanuni
yasaklamalara ve sınırlamalara da bağlı olacaktır.
Kanuni Tekel
Madde 81 - Konusu tekel mevzuatına tabi olan bir buluş için patent verildiğinde, tekel sahibinin buluşu kullanabilmesi
patent sahibinin iznine bağlıdır. Tekel sahibi iştigal ettiği sanayi alanında dikkate değer teknik bir ilerlemeyi
sağlayabilecek buluşları, bunların kullanım hakkını elde ederek uygulamakla yükümlüdür.
Tekel sahibi patent konusu buluşun kullanımını elde etmek için, patent sahibinden izin vermesini talep etmek hakkına
sahiptir. Tekel sahibi böyle bir talepte bulunduğunda patent sahibi ondan patenti devir almasını isteyebilir. Patent konusu
buluşun kullanılması karşılığında veya patentin tekel sahibince devir alınması halinde ödenecek bedel taraflarca birlikte
belirlenir. Bu konuda anlaşma sağlanamazsa bedeli mahkeme tespit eder.
Bu maddenin ikinci fıkrası hükümleri saklı kalmakla birlikte tekel patentin verilmesinden sonra oluşmuşsa, patent sahibi
tekel sahibinden buluşun kullanılmakta olduğu işletme veya tesisatı da devir almasını talep etmek hakkına sahiptir.
Tarafların ödenecek bedel konusunda anlaşmaya varamamaları halinde, bedeli mahkeme tespit eder.
Mevcut bir kanuni tekel yüzünden bir patent konusu buluş kullanılamıyorsa, söz konusu patent için yıllık ücret ödenmez.
Patent Başvurusunun Yayınlanmasının Etkileri
Madde 82 - Patent başvurusunun ilgili bültende yayınlandığı tarihten itibaren ve başvuru yürürlükte kaldığı sürece, bu
Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre verilen patentlerin sahiplerine tanınan koruma patent başvurusu sahibi
için de tanınır.
Patent başvurusu sahibinin izni olmadan, başvuru konusu buluşu kullanan kişi, patent başvurusu veya patent
başvurusunun kapsamından haberdar edilmiş ise, yukarıda sözü edilen koruma, başvurunun yayınlandığı tarihten önce
de söz konusu olur.
Patent başvurusunun konusu, mikroorganizmalarla ilgili bir usule ilişkin ise, koruma mikroorganizmanın ilgilenenlerin
ulaşılabileceği hale gelmesinden itibaren başlar.
Patent başvurusu, geri çekilmiş olması halinde veya geri çekilmiş olarak kabul edildiği takdirde veya kesinleşmiş bir
karar itibariyle red edildiği takdirde, bu maddenin birinci ila üçüncü fıkralarında belirtilen sonuçları hiç doğurmamış
sayılır.
Patent Başvurusu veya Patentten Doğan Koruma Kapsamı ve İstem veya İstemlerin Yorumlanması
Madde 83 - Patent başvurusu veya patentten doğan korumanın kapsamı istem veya istemler ile belirlenir. İstem veya
istemler tarifname ve resimler esas alınarak yorumlanır.
İstem veya istemler, bir yandan patent başvurusu veya patent sahibine hakkı olan korumayı sağlayacak ve diğer yandan
üçüncü kişilere de korumanın kapsamı açısından makul bir düzeyde kesinlik ifade edecek şekilde birlikte yorumlanır.
Patent başvurusu yapılmış olan beşeri, veteriner ve zirai ilaçların imalat ve satış ruhsatlarının tasdiki için ilgili
makamlarca talep edilen ve yaratılmaları ve birikimleri önemli bir gayret ve masraf gerektiren ve sahipleri tarafından
umuma açıklamamış olan bilgi ve test sonuçları talep sahibi makam tarafından gizli tutulur. Bilgi ve test sonuçlarınıtalep eden makam bunların haksız kulanımının önlenmesi için gerekli tedbirleri alır.
İstem veya istemler, kullanılan kelimelerle sınırlı olarak yorumlanamaz. Bununla beraber, patent başvurusu veya
patentten doğan koruma kapsamının tesbitinde istem veya istemler, buluşu yapan tarafından düşünülen fakat istem veya
istemlerde talep edilmeyen, buna karşılık ilgili teknik alanda uzman birkişi tarafından tarifname ve resimlerin
yorumlanması ile ortaya çıkacak özellikleri kapsayacak şekilde kabul edilmez.
Patent başvurusu veya patentten doğan koruma kapsamının belirlenmesinde tecavüzün varlığının ileri sürüldüğü tarihte,
istem veya istemlerde belirtilmiş unsurlara eşdeğer nitelikte olan unsurlar da dikkate alınır.
Tecavüzün varlığının ileri sürüldüğü tarihte, eşdeğer unsur, esas itibariyle aynı işlevi görüyorsa ve bunu aynı şekilde
gerçekleştiriyorsa ve istem veya istemlerde talep edilen unsur ile aynı sonucu ortaya çıkarıyorsa, genel olarak istem veya
istemlerde talep edilen unsurun eşdeğeri olarak kabul edilir.
İstem veya istemlerin kapsamını belirlemek için patentin verilmesi ile ilgili işlemler sırasında veya patentin geçerliliği
süresince, koruma kapsamının belirlenmesinde patent başvurusu veya patent sahibinin beyanları dikkate alınır.
Patent, buluşun işlev veya sonuçlarının örneklerini veya buluşun bir düzenlenmesinin örneklerini kapsıyorsa, istem veya
istemler bu örneklerle sınırlanmış olarak yorumlanmaz. Özellikle, ürün veya usulün sahip olduğu ilave özelliklerin
patentte açıklanan örneklerde bulunmaması, bu örneklerde bulunan özellikleri kapsamaması veya bu örneklerde
belirtilen her amaç veya özelliği gerçekleştirememesi hallerinde, ürün veya usul istem veya istemler ile sağlanan koruma
kapsamının dışında tutulmaz.
Usul Patentleri İle İlgili Haklar
Madde 84 - Belirli bir ürünün elde edilmesine ilişkin bir usul patentinin sahibi, söz konusu ürünün Türkiye'ye ithal
edilmesi halinde, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin Türkiye'de o ürünün elde edilmesi ile ilgili olarak kendisine
tanınmış olan haklardan, ithal edilen bu ürünler için de, aynı şekilde yararlanır.
Patent konusunun yeni ürün veya maddelerin elde edilmesine ilişkin bir usul olması halinde, aynı özellikleri taşıyan her
ürün ve maddenin patent verilmiş buluş konusu usule göre elde edilmiş olduğu kabul edilir. Aksini savunan kişi, bunu
ispatla yükümlüdür.
Bu maddenin ikinci fıkrasında sözü edilen aksini savunma durumunda davalının üretim ve işletme sırlarının
korunmasındaki haklı menfaati gözönünde tutulur.
ALTINCI KISIM
PATENT BAŞVURUSU VE PATENT ÜZERİNDE TASARRUFLAR
BİRİNCİ BÖLÜM
ORTAKLIK
Ortaklık İlişkisi
Madde 85 - Patent başvurusu veya patent bölünmeksizin birden çok kişiye aitse, hak üzerindeki ortaklık taraflar
arasındaki anlaşmaya göre; böyle bir anlaşma yoksa, Medeni Kanun'daki müşterek mülkiyete ilişkin hükümlere göre
düzenlenir.
Her hak sahibi diğerlerinden bağımsız olarak aşağıdaki işlemleri kendi adına yapabilir:
a - Hak sahibi, kendisine düşen pay üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir. Payın üçüncü kişiye devir edilmesi halinde,
diğer pay sahiplerinin önalım hakkını kullanabilmeleri için, durum iki ay içinde, Enstitü tarafından diğerlerine bildirilir.
Önalım hakkı, bildirimin tebellüğünden itibaren bir ay içinde kullanılır.
b - Hak sahibi, diğer hak sahiplerine bir bildirimde bulunduktan sonra buluşu kullanabilir.
c - Hak sahibi, patent başvurusunun veya patentin korunması için gerekli önlemleri alabilir.
d - Hak sahibi, birlikte yapılan patent başvurusu veya alınan patentten doğan hakların herhangi bir şekilde tecavüze
uğraması halinde üçüncü kişilere karşı hukuk veya ceza davası açabilir. Diğer hak sahiplerinin davaya katılabilmeleri
için, durum davayı açan tarafından davanın açıldığı tarihten itibaren bir ay içinde, kendilerine bildirilir.
Buluşun kullanılması amacı ile üçüncü kişilere lisans verilmesi, hak sahiplerinin tamamının karar vermesiyle
mümkündür. Ancak mahkeme, mevcut şartları göz önünde tutarak, hakkaniyet düşüncesiyle, bu yetkiyi hak
sahiplerinden sadece birine de verebilir.
İKİNCİ BÖLÜM
PATENT BAŞVURUSU VE PATENT ÜZERİNDE HAK TESİSİ
Hak Tesisi
Madde 86 - Patent başvurusu veya patent başkasına devir edilebilir, miras yolu ile intikal edebilir, kullanma hakkı lisans
konusu olabilir.Patent başvurusu veya patent rehin edilebilir. Rehin hakkı bakımından Medeni Kanun'un rehin hakkına
ilişkin hükümleri uygulanır.
Patent başvurusu ve patent üzerinde sağlararası işlemler yazılı şekle tabidir.
Patentin Bölünmezliği
Madde 87 - Patent başvurusu veya patent üzerinde birden çok kişinin hak sahipliği söz konusu olsa bile, bunların devri
veya üzerlerinde bir hak tesisi için bölünebilmeleri mümkün değildir.
Sözleşmeye Dayalı Lisans
Madde 88 - Patent başvurusunun veya patentin kullanma hakkı, milli sınırların bütünü içinde veya bir kısmında geçerli
olacak şekilde,lisans sözleşmesine konu olabilir. Lisans, inhisari lisans veya inhisari olmayan lisans şeklinde verilebilir.
Bu maddenin birinci fıkrasında öngörülen sözleşme şartlarının lisans alan tarafından ihlali halinde, patent başvurusu
veya patentten doğan haklar, patent sahibi tarafından lisans alana karşı, dava yoluyla ileri sürülebilir.
Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, lisans inhisari değildir. Lisans veren patent konusu buluşu kendi kullanabileceği
gibi, üçüncü kişilere aynı buluşa ilişkin başka lisanslar da verebilir.
İnhisari lisans söz konusu olduğu zaman, lisans veren başkasına lisans veremez ve hakkını açıkça saklı
tutmadıkça,kendisi de patent konusu buluşu kullanamaz.
Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, sözleşmeye dayalı lisans sahipleri, lisanstan doğan haklarını üçüncü kişilere devir
edemez veya alt lisans veremez.
Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, sözleşmeye dayalı olarak lisans hakkını alan kişi, patentin koruma süresi boyunca
milli sınırların bütünü içinde patent konusu buluşun kullanılmasına ilişkin her türlü tasarrufta bulunabilir.
Bilgi Verme Yükümü
Madde 89 -Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, bir patent başvurusunu veya patenti devir eden veya lisansını veren,
devir alan veya lisans alana patent konusu buluşun normal bir kullanımı için zorunlu olan teknik bilgileri vermekle
yükümlüdür.
Devir alan veya lisans alan kişi, kendisine verilen gizli bilgilerin açıklanmasını önlemek için
gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
Hakkın Devri ve Lisans Vermeden Doğan Sorumluluk
Madde 90 - Patent başvurusu veya patentten doğan hakları bir bedel karşılığında veya bedelsiz olarak devir eden veya
lisans veren kişinin bu işlemleri yapmaya yetkili olmadığı sonradan anlaşılırsa, söz konusu kişi bu durumdan ilgililere
karşı sorumlu olur.
Patent başvurusunun geri alınması veya başvurunun red edilmesi veya patent hakkının hükümsüzlüğüne mahkemece
karar verilmiş olması hallerinde, tarafların hakkı devir eden veya lisans veren bakımından daha kapsamlı bir sorumluluğu sözleşme ile öngörmemiş olmaları halinde, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 131 inci maddesi hükmü
uygulanır.
Devir eden veya lisans verenin kötü niyetle hareket halinde, bunlar, fiillerinden her zaman sorumludur. Devir eden veya
lisans veren, üzerinde tasarruf edilen patent başvurusu veya patente konu olan buluşun, patentle korunabilirliği
konusunda Türkçe veya yabancı dildeki rapor ve kararları veya bu konuda bildiklerini karşı tarafa bildirmemiş ve
bunlara ilişkin beyanları içeren belgelere sözleşmede yer vermemişse, kötü niyetin varlığı kabul edilir.
Bu madde hükümlerinden doğan tazminatı talep süresi, sorumluluk davasına dayanak olan mahkeme kararının
kesinleşme tarihinden başlar. Zaman aşımı için Borçlar Kanunu'nun ilgili hükümleri uygulanır.
Müteselsil Sorumluluk
Madde 91 - Devir edilen veya lisansı verilen, patent başvurusu veya patent konusu buluşun, ayıplı olmasından dolayı
üçüncü kişiler zarar görürse, devir eden ve devir alan veya lisans veren ve lisans alan, müteselsilen sorumlu olur.
Bu maddenin birinci fıkrası hükmüne göre, sorumlu kılınan devir eden veya lisans veren, aksi sözleşmede
kararlaştırılmamışsa, devir alan veya lisans alana rücu edebilir. Rücu, devir eden veya lisans verenin kötü niyetli
olmadığı hallerde ve hakkaniyet düşüncesi ile zarara kısmen veya tamamen devir alan veya lisans alanın katlanması
gerektiği durumlarda mümkündür.
Patent Sicili'ne Kayıt ve Hükümleri
Madde 92 - Patent başvuruları ve patent, Yönetmelık hükümlerine uygun olarak, Patent Sicili'ne kayıt edilir.
Patentin gasbı ile ilgili 13 üncü maddenin birinci fıkrası hükmü saklı kalmak üzere, patent başvuruları veya patentlere
ilişkin devirler ve lisanslar, patent başvurularını veya patentleri etkileyen iradi veya mecburi tasarruflar, iyi niyetli
üçüncü kişilere karşı Patent Sicili'ne kayıt tarihinden itibaren hüküm doğurur.
Patent başvurusu veya patentten doğan haklar, usulüne uygun bir şekilde Patent Sicili'ne kayıt edilmedikçe, üçüncü
kişilere karşı ileri sürülemez.
Patent başvurusu veya patentten doğan haklar, Patent Sicili'ne kayıt ettirilmedikçe, ürünlerin üzerinde bir patente
dayandığı belirtilemez. Enstitü, patent sicilinde belirtien ve resni belgelere geçen işlemlerin hukuka uygun, geçerli ve
etkin bir şekilde yapılmasını sağlar. Patent sicili alenidir.
Rekabetin Kötüye Kullanımı
Madde 93 - Bir patent sahibi, patenti kullanırken haksız rekabete ilişkin genel hükümlere aykırı faaliyette bulunmuşsa,
mahkeme tarafından lisans verme teklifinde bulunmaya mahkum edilebilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
LİSANS VERME TEKLİFİ
Patent Sahibinin Lisans Verme Teklifi
Madde 94 - 96 ıncı madde hükmüne göre, patent sahibi patent konusu buluşu kullanmıyorsa, Enstitü'ye yapacağı yazılı
bir başvuru ile, patent konusu buluşu kullanmak isteyen herkese lisans vereceğini bildirebilir.
Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 12 nci maddesine göre, yapılan yargılama sonucunda patent sahipliğinde değişiklik
olmuşsa, yeni patent sahibinin, Patent Sicili'ne kayıt edilmesi ile daha önce yapılmış lisans verme teklifi, kendiliğinden
geri alınmış sayılır.
Enstitü, lisans verme tekliflerini Patent Sicili'ne kayıt ederek ilan eder. Lisans verme teklifleri halkın incelemesine
açıktır. Enstitü, bu incelemeyi sağlamak üzere gerekli tedbirleri alır.
Lisans almak için patent sahibine bir talep yapılmadığı sürece, patent sahibi yaptığı lisans verme teklifini her zaman geri
alabilir. Teklifin geri alınması, geri alınma talebinin Enstitü'ye verilmesi ile hüküm ve sonuç doğurur.
Lisans, Patent Sicili'ne inhisari lisans olarak kayıt edilmişse, patent sahibi, başkalarına ayrıca lisans verme teklifi
Lisans verme teklifi üzerine, lisans alan olarak buluşu kullanmaya yetkili olan herkes, inhisari olmayan lisans sahibi
sayılır ve bu madde hükmüne göre verilen lisans, hukuken sözleşmeye dayalı lisans olarak kabul edilir.
Lisans verme teklifi yapıldıktan sonra, inhisari lisansın Patent Sicili'ne kayıt talebine, lisans verme teklifi geri alınmadığı
veya geri alındığı kabul edilmediği takdirde, izin verilemez.
Lisans Verme Teklifinin Kabulü
Madde 95 - Lisans verme teklifinden yararlanmak suretiyle lisans almak isteyen kişi, buluşun kullanma şeklini de
belirterek, bu talebini yazılı olarak üç suret halinde Enstitü'ye bildirir.Enstitü, bir sureti patent sahibine gönderir. Diğer
suretlerden birini de, tekrar talepte bulunana geri yollar. Her iki surette de, Enstitü'nün mühürü ve aynı sevk tarihi
Lisans bedeli konusunda tarafların anlaşamamaları halinde, taraflardan birinin yaptığı talep üzerine, yetkili mahkeme,
tarafları da dinleyerek, lisans bedelini tesbit eder.
Mahkeme, daha önce taraflarca uygun bulunan bedelin, daha sonra yetersiz hale gelmesi durumunda, bedelde değişiklik
yapabilir.Lisans bedelinin değiştirilmesi talebi, Mahkeme tarafından bedelin belirlenmesinden itibaren en az bir yıl
geçtikten sonra yapılabilir.
Lisans alan, her üç ayın bitiminde, patent sahibine buluşu kullandığına dair bilgi vermek ve lisans bedelini ödemekle
yükümlüdür. Lisans alan, bu yükümlülüklerini yerine getirmediği takdirde, lisans veren, lisans alandan bir ay içinde
yükümlülüklerini yerine getirmesini isteyebilir. Lisans alanın bu süre içinde de yükümlülüklerini yerine getirmediği
mahkemece tesbit edilirse, lisans iptal edilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KULLANMA ZORUNLULUĞU
Kullanma Zorunluluğu
Madde 96 - Patent sahibi veya yetkili kıldığı kişi, patentle korunan buluşu kullanmak zorundadır.
Kullanma zorunluluğu patentin verildiğine ilişkin ilanın ilgili bültende yayınlandığı tarihten itibaren üç yıl içinde
gerçekleştirilir.
Kullanmanın değerlendirilmesinde pazar şartları göz önünde tutulur.
Kullanımın İspatı
Madde 97 - Patent sahibi veya yetkili kıldığı kişi, Enstitü nezdinde buluşu kullanmakta olduğunu resmi bir belge ile
kanıtlar. Resmi nitelikli patent kullanım belgesi, Yönetmelıkte belirlenen merci tarafından ve Yönetmelıkte belirlenen
genel kıstaslara ve kurallara göre düzenlenir.
Kullanım belgesi, buluşun kullanıldığı sınai işletmedeki üretimin incelenmesi sonucunda verilir. Belge, patent konusu
buluşun satışa sunulduğunu veya uygulandığını teyid eder. Belge, ilgili merci tarafından buna ilişkin başvurunun
yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde düzenlenir. Belgede, patentle korunan buluşun fiilen kullanılmakta olduğu
konusundaki bilgiler bulunur.
Kullanım belgesi Patent Sicili'ne kayıt edilir.
Kullanımın Kabulü
Madde 98 - Patent konusu buluşun kullanılmakta olduğu belgelendiği takdirde, aksi dava yoluyla ispat edilmedikçe,
patent konusu buluşun 97 nci maddede öngörülen şekil de kullanıldığı kabul edilir.
YEDİNCİ KISIM
ZORUNLU LİSANS
BİRİNCİ BÖLÜM
ZORUNLU LİSANSIN GENEL ŞARTLARI Zorunlu Lisansın Verilme Şartları
Madde 99 - Zorunlu lisans, lisans verilmesi teklifinde bulunulmamış bir patent için ve aşağıda belirtilen şartlardan
birinin mevcudiyeti halinde verilebilir:
a - 96 ncı madde hükümlerine göre patent konusu buluşun kullanılmaması,
b - 79 uncu maddede belirtilen patent konularının bağımlılığının söz konusu olması,
c - 103üncü maddede belirtilen kamu yararının söz konusu olması,
Zorunlu Lisans Talebi
Madde 100 - Zorunlu lisans talep edildiği anda patentin kullanımına henüz başlanılmadığı veya patentin kullanımındaki
gecikmenin haklı bir sebebe dayanmadığı veya haklı bir sebebe dayanmaksızın kullanılmaya aralıksız olarak üç yıldan
fazla ara verildiği gerekçesiyle ve 96 ncı maddede öngörülen süre bittikten sonra, ilgili herkes zorunlu lisans verilmesini
yetkili mahkemeden isteyebilir.
Objektif nitelik taşıyan teknik veya ekonomik veya hukuki sebepler, patentin kullanılamamasının haklı sebepleri olarak
kabul edilir. Patent konusu buluşun kullanılmasını engelleyecek nitelikte kabul edilen bu sebepler, patent sahibinin
kontrolu ve iradesi dışındaki sebeplerdir.
Patentler Arasında Bağımlılık Halinde Zorunlu Lisans
Madde 101 - Patent konusu buluşun, önceki bir patentten doğan hakka tecavüz edilmeksizin kullanılması mümkün
değilse, sonraki patentin sahibi, kendi patentinin önceki patentten daha değişik bir sınai amaca hizmet ettiğini veya
önemli bir teknik ilerleme gösterdiğini ispat ederek, önceki tarihli patentin kullanılması için zorunlu lisans verilmesini
mahkemeden isteyebilir.
79 uncu madde hükmüne göre, bağımlılığı olan patent konusu buluşlar, aynı sınai amaca hizmet ediyor ve bağımlı
patentlerden biri lehine zorunlu lisans verilmişse,zorunlu lisansa konu olan patentin sahibi de diğer patentin kullanılması
için kendisi lehine zorunlu lisans verilmesini mahkemeden isteyebilir.
Patentin konusu,patentle korunan kimyasal veya eczacılıkla ilgili bir maddenin elde edilmesini amaçlayan bir usule ait
bulunuyorsa ve söz konusu usul patenti, önceki tarihli patente oranla önemli bir teknik ilerlemeyi gerçekleştiriyorsa,
gerek usul patentinin sahibi ve gerekse ürün patentinin sahibi diğerinin patent konusunun kullanılması için,zorunlu lisans
verilmesini mahkemeden isteyebilir.
79 uncu madde hükmüne göre, bağımlılığı olan bir patent sebebiyle verilen zorunlu lisansın kapsamı, ilgili patent konusu
buluşun kullanılmasına imkan verir. Bağımlılığı olan patentlerden birinin iptali veya patent hakkının sona ermesi
halinde, zorunlu lisans kararı da hükümsüz kalır.
İhracat Gerekçesiyle Zorunlu Lisans
Madde 102 - Patent konusu buluşun ihraç edilmesi durumu zorunlu lisans gerekçesi olarak kabul edilmez.
Kamu Yararı Nedeniyle Zorunlu Lisans
Madde 103 - Patent başvurusu veya patent konusu buluşun kamuya yararlı olduğu gerekçesi ile kullanımının zorunlu
lisans konusu yapılmasına Bakanlar Kurulu karar verebilir.
Kamu sağlığı veya milli savunma nedenleriyle buluşun kullanılmaya başlanılması, kullanımın artırılması veya genel
olarak yaygınlaştırılması veya yararlı bir kullanım için ıslah edilmesi büyük önem taşıyorsa, kamu yararının bulunduğu
kabul edilir.
Patent konusu buluşun kullanılmamasının veya nitelik veya miktar bakımından yetersiz kullanılmasının ülkenin
ekonomik veya teknik gelişmesi bakımından ciddi zararlara sebep olacağı hallerde de kamu yararının bulunduğu kabul
Bakanlar Kurulu tarafından zorunlu lisansın verilmesine ilişkin kararnamenin çıkarılmasını ilgili Bakanlık teklif eder.
Patent konusu buluşun kullanımının milli savunma veya halk sağlığı bakımından önemli olması halinde teklif, ilgili
Bakanlık ile Milli Savunma veya Sağlık Bakanlıkları tarafından birlikte hazırlanır.
Milli savunma bakımından önemli olması dolayısıyla, zorunlu lisans verilmesine ilişkin karar, buluşun bir veya bir kaç
işletme tarafından kullanılması ile sınırlandırılabilir.
Buluşun kullanımının genelleştirilmesi veya kullanımın patent sahibinden başka bir kişiye verilmesine ihtiyaç olmadan,
buluşun kamu yararına kullanımı patent sahibi tarafından gerçekleştirilebilirse, patent konusu buluş, Bakanlar Kurulu
Kararı ile şartlı olarak zorunlu lisans konusu yapılabilir. Böyle bir durumda, Bakanlar Kurulu Kararına göre, mahkeme,
bir yıldan fazla olmamak üzere belirlenecek bir süre içinde, patent sahibi tarafından buluşun kamu yararını karşılayacak
yeterlikte kullanımına başlanılmasına, mevcut kullanımın geliştirilmesine veya miktarın artırılmasına karar verir.
Mahkeme, patent sahibinin de konu hakkındaki görüşünü aldıktan sonra, uygun olan süreyi belirler veya patent konusu
buluşu derhal zorunlu lisans konusu yapar. Belirlenen sürenin geçmesinden sonra, mahkeme, kamu yararına kullanımın
yapılıp yapılmadığına karar verir. Kamu yararına kullanımın karşılanmadığına mahkemece karar verilirse, patent konusu
buluş zorunlu lisans konusu yapılır.
Arabuluculuğun Talep Edilmesi
Madde 104 - Zorunlu lisans verilmesi için talepte bulunmak isteyen kişi, önce, aynı patent için sözleşmeye dayalı lisans
verilmesi amacıyla Enstitü'den arabuluculuk etmesini isteyebilir.
Enstitü'nün arabuluculuğunu talep etmek için, Yönetmelıkte belirlenen ücret ödenir ve aşağıdaki hususlar talepte yer alır:
a - Talepte bulunan hakkında bilgi;
b - Arabuluculuk talebine konu olan patent ve patent sahibi hakkında bilgi;
c - Zorunlu lisans verilmesini haklı kılan şartlar;
d - Talep edilen lisansın kapsamı ve talebin sebepleri;
e - Talepte bulunanın patent konusu buluşu gerçekten ve etkin bir şekilde kullanıp kullanamayacağı ve patent sahibi
tarafından lisans verilmesi için istenilen makul teminatın verilip verilemeyeceği konusunda karar vermeye yetecek
Enstitü'nün arabulucu olması talebine aşağıdaki belgeler ayrıca eklenir:
a - Talebin dayanağını teşkil eden belgeler;
b - Miktarı Yönetmelıkte belirtilen ve işlem masraflarının talepte bulunan tarafından ödeneceğini gösterir teminat ile
ilgili belge;
c - Talep ve talebe eklenen belgelerin birer sureti.
Enstitü'nün Arabuluculuğu
Madde 105 - Enstitü,arabuluculuk talebi konusundaki kararını talep tarihinden itibaren bir ay içinde verir.
Enstitü, kendisine yapılan arabuluculuk talebi ile bu talebe ekli belgelerden ve Enstitü tarafından yapılan araştırmadan
sonra, zorunlu lisansın verilmesini gerektiren bir durum olduğu, talepte bulunan kişinin ödeme gücü olduğu ve buluşun
kullanımı için gerekli araçlara sahip olduğu kanısına varırsa, arabuluculuk talebini kabul eder.
Enstitü, arabuluculuk talebi konusundaki kararını, talep sahibine ve ayrıca arabuluculuk talebinin bir sureti ile birlikte
patent sahibine bildirir.
Enstitü'nün Arabuluculuk İşlemini Yapması
Madde 106 - Enstitü, arabuluculuk talebini kabul ederse, arabulucu olarak bulunacağı sözleşmeye dayalı lisans
görüşmelerine ilgili tarafların katılması için gecikmeksizin çağrıda bulunur. Görüşmeler en çok iki ay sürer.
Arabuluculuk talebinin kabul edildiğinin taraflara bildirilmesini izleyen iki aylık süreye rağmen, sözleşmeye dayalı bir
lisansın verilmesi mümkün olmamışsa, Enstitü arabuluculuk ve araştırma faaliyetinin sona erdiğini açıklar ve bunu
ilgililere bildirir.
Enstitü, lisans sözleşmesinin gerçekten yapılabileceği kanısına varırsa, tarafların birlikte yapacağı ek süre talebini, iki
aylık süre geçmesine rağmen, kabul edebilir.
Enstitü'nün son kararını vermesinden önce, sadece tarafların, arabuluculuk işlemleri ile ilgili belgelere bakma ve ücreti
karşılığında suretleri isteme hakları vardır. Taraflar ve Enstitü personeli, belgelerin içeriğinin gizliliğine uymakla
yükümlüdür.
Enstitü'nün Arabuluculuk Faaliyetinin Sonuçları
Madde 107 - Enstitü'nün arabulucu olduğu görüşmeler sonucunda, tarafların patent konusu buluşun kullanımı ile ilgili
lisans konusunda anlaşmaya varmaları halinde, lisans alanın buluşu kullanmaya başlaması için kendisine süre tanınır.
Buluşun kullanılmaya başlaması için tanınan süre, bir yılı aşamaz ve arabuluculuk faaliyetinin sonuçlanmasında
aşağıdaki şartlar aranır:
a - Taraflarca kararlaştırılan lisansın inhisari lisans olması ve zorunlu lisansa konu olmasını engellememesi;
b - Arabuluculuk talebinde bulunanın, buluşun kullanılması için, gerekli araç ve gerece sahip olduğunu ve kullanıma
başlamak için, buluşun konusu itibariyle, süreye ihtiyaç olduğunu kanıtlayan belgelerin temin edilmesi;
c - Talepte bulunanın, buluşun kullanımı için öngörülen süre içinde kullanıma başlayamaması halinde, doğabilecek
sorumluluk için, Yönetmelıkte miktarı tesbit edilen teminatın verilmesi;
d - Yönetmelıkte bu amaç için tesbit edilen ücretin ödenmesi.
Enstitü, tarafların sundukları belgelere dayanarak, yukarıdaki fıkrada öngörülen şartların yerine getirilmiş olmasından ve
tarafların patentin kullanımı konusunda hemen harekete geçeceklerine ilişkin arzularından kesinbir kanıya varırsa,
arabuluculuk işlemlerini tamamlar ve arabuluculuk sonucu verilen lisansı Patent Sicili'ne kayıt eder.
Talepte bulunan, buluşun kullanımına başlanılmasıyla ilgili hazırlıklar ve mevcut durum hakkında Enstitü'ye bilgi
vermekle yükümlüdür. Enstitü gerekli gördüğü takdirde, denetime yetkilidir.
Enstitü'nün arabuluculuğu sonucunda lisans alan, buluş konusunun kullanımı için tanınan süre içinde, söz konusu patent
için zorunlu lisans verilmesi işlemlerinin durdurulmasını mahkemeden talep edebilir.
Zorunlu lisans verilmesi işlemlerinin durdurulması hakkındaki kararın, esaslı bir yanılmaya veya tarafların öngörülen
süre içinde buluşa yönelik ciddive sürekli faaliyette bulunamayacakları düşüncesine dayandığının ispatı halinde,
mahkeme durdurma kararını kaldırabilir.
Enstitü'nün arabuluculuk faaliyeti sonucu lisans alan, öngörülen süre içinde buluşu kullanmaya başlamazsa, Enstitü,
lisans alanın lisans verene bir bedel ödemesi gerektiğine karar verebilir. Bedel, buluşun kullanılmadığı süreye eşdeğer
süreli bir lisans sözleşmesinde lisans alanın patent sahibine ödemesi gereken lisans bedeline göre hesaplanır.
Zorunlu Lisansın Talep Edilmesi
Madde 108 - 106 ncı maddede öngörülen sürenin bitmesinden veya Enstitü'nün arabuluculuk yapmasına ilişkin talebi
reddeden kararından itibaren üç aylık süre geçmişse veya Enstitü tarafından yapılan arabuluculuk faaliyeti süresi içinde
taraflar lisans sözleşmesi yapılması konusunda anlaşmaya varamamışlarsa, mahkemeden zorunlu lisans verilmesi talep
Zorunlu lisans talep eden, daha önce yapılan arabuluculuk işlemlerine ve bu amaçla sunulan belgelere dayanarak,
zorunlu lisansın verilmesi ile ilgili şartların gerçekleştiğini ileri sürebilir.
Talep sahibi ayrıca, buluşu etkin bir şekilde kullanmayı sağlayan araç ve gereçleri ve lisans verilmesi halinde
gösterebileceği teminatı belirtir.
Zorunlu lisans talebine aşağıdaki belgeler eklenir:
a - Daha önce yapılmış bir arabuluculuk faaliyetine ilişkin belgeler bulunmadığı takdirde, zorunlu lisans talebini
inandırıcı bir şekilde destekleyen belgeler;
b - Zorunlu lisans işlemleri için gerekli olan masrafı karşılamak üzere Yönetmelıkte belirtilen miktarda bir teminatın
verileceği ile ilgili belgeler;
c - Yönetmelıkte öngörülen ücretin ödendiğini gösterir belge;
d - Talebin ve sunulan belgelerin birer sureti.
Zorunlu Lisans İşleminin Başlaması
Madde 109 - 108 inci maddede belirtilen şartların gerçekleşmesi halinde, mahkeme, zorunlu lisans talebiyle ilgili
işlemlere başlar.Talebin bir sureti ile ekli belgelerin birer sureti patent sahibine gönderilir. Patent sahibi, belgelerin
alındığı tarihten itibaren en geç bir ay içinde bunlara karşı itirazda bulunabilir.
Enstitü'nün arabuluculuk talebini reddetmiş olması sebebiyle zorunlu lisans talebinde bulunulması halinde, patent
sahibine tanınacak itiraz süresi iki aydan az olamaz.
Patent sahibi tarafından yapılan itirazda, daha önce Enstitü'nün yaptığı arabuluculuk işlemlerine ait belgeler gözönüne
alınmalı ve bu işlemlerle ilgili olarak ileri sürülen fakat söz konusu belgelerde yer almayan deliller de sunulmalıdır.
Delillerin birer suretleri, mahkeme tarafından talep sahibine gönderilir.
Zorunlu Lisans Kararı
Madde 110 - Mahkeme, patent sahibi tarafından yapılan itirazı zorunlu lisans talep edene tebliğ eder ve bir ay
içinde,talebin reddi veya zorunlu lisansın verilmesine karar verir. Bu süre uzatılamaz. Patent sahibi, zorunlu lisans
talebine itiraz etmemişse, mahkeme gecikmeksizin zorunlu lisansa karar verir.
Zorunlu lisansın verildiği kararda, aşağıdaki hususlar yer alır:
Lisansın kapsamı, bedeli, süresi, lisans alan tarafından gösterilen teminat, kullanıma başlama zamanı ile patentin ciddi
ve etkin kullanımını sağlayan önlemler.
Mahkeme kararına karşı karar düzeltme yoluna başvurulduğunda, patent sahibi tarafından uygulamanın durdurulması
için sunulan deliller mahkemece yeterli görülürse, buluşun kullanımı, lisansa ilişkin kararın kesinleşmesine kadar
ertelenir. Düzeltme talebi kesinleşmiş kararın uygulanmasını geciktirmez.
Zorunlu Lisans Kararında Masraflar
Madde 111 - Zorunlu lisansın verilmesi ile ilgili kararda, tarafların her birinin ödemesi gereken masraflar da belirtilir.
Müşterek masraflar, taraflarca yarı yarıya paylaştırılır.
Taraflardan birinin kötü niyetle veya kusurlu davrandığı hallerde, tüm masrafların bu tarafca ödenmesine karar
Zorunlu Lisans İşlemlerinin Durdurulması
Madde 112 - Zorunlu lisans verilmesi talebinin yapılmasından sonra mahkeme, lisans verilmesi ile ilgili kararın
alınması bakımından gereken işlemlerebaşlar. Mahkeme, lisans talebinde bulunan ile patent sahibinin müştereken ve
gerekçeli talepleri üzerine, her zaman ve sadece bir defa, işlemleri en çok üç aylık bir süre için durdurabilir. Bu sürenin
dolması üzerine mahkeme, durumu taraflara bildirir ve işlemlere tekrar devam eder.
Yurt Dışında İkamet Edenlerde Patent Vekiline Tebligat
Madde 113 - Patent sahibinin Türkiye'de ikametgahı yoksa, bu kısımda öngörülen yazışmalar ve tebligat, patent vekili
olan temsilcisine yapılır.
İKİNCİ BÖLÜM
ZORUNLU LİSANS SİSTEMİ
Zorunlu Lisansın Hukuki Niteliği
Madde 114 - Zorunlu lisans, inhisari değildir. Ancak 103 üncü maddede belirtilen kamu yararı gerekçesiyle, zorunlu
lisans inhisari olarak verilebilir. Bununla beraber, inhisarilik zorunlu lisansın verilmesi amacına aykırı olmamalı ve
patentle korunan buluşun ekonomik bakımdan değerlendirilebilmesi açısından gerekli bulunmalıdır. Zorunlu lisans
verilmesi halinde, lisans alanın kural olarak patent konusunu ithal etmek hakkı yoktur. Ancak, zorunlu lisans kamu
yararı gerekçesiyle lisans alana verilmiş ve lisans alan kamu yararı gereği açıkca ithale yetkili kılınmışsa patent konusu ithal edilebilir. Bu ithal izni, ihtiyaçla sınırlı olarak ve ancak geçici bir süre için verilir.
Zorunlu lisans halinde patent sahibine ekonomik bakımdan makul sayılabilen bir bedel ödenir. Lisans bedeli, özellikle
buluşun ekonomik önemi gözönüne alınarak belirlenir.
Güven İlişkisinin İhlali
Madde 115 - Zorunlu lisans sebebiyle, patent sahibi ve lisans alan arasında doğan güven ilişkisi, patent sahibi tarafından
ihlal edilirse, lisans alan, ihlalin buluşun değerlendirilmesindeki etkisine göre, patent sahibinin isteyebileceği lisans
bedelinden indirim yapılmasını talep edebilir.
Ek Patentte Zorunlu Lisans Kapsamı
Madde 116 - Zorunlu lisans,lisansın kabul tarihinde mevcut bulunan patentin eklerini de kapsar. Zorunlu lisansın
verilmesinden sonra, patent için yeni ek patentler verilmişse ve bunlar lisans konusu patentle aynı sınai kullanım
amacına hizmet etmekte iseler, lisans alan, mahkemeden eklerin de zorunlu lisans kapsamına dahil edilmesi talebinde
bulunabilir. Enstitü'nün arabuluculuk yapmasına rağmen, taraflar ek patentler nedeniyle genişletilen lisansın bedeli ve
diğer şartları konusunda anlaşamazlarsa, bunlar mahkeme tarafından belirlenir.
Zorunlu Lisansın Devri
Madde 117 - Bir zorunlu lisansın devrinin geçerli olabilmesi için, işletme ile birlikte devir edilmesi veya lisansın
değerlendirilmekte olduğu işletme kısmının devir edilmesi gerekir. Devir, Enstitü tarafından sicile kayıt edilir. Zorunlu
lisansın, bağlı patent sebebiyle verilmesi halinde lisans, bağlı patentle birlikte devir edilir.
Zorunlu lisans sahibi, alt lisans veremez. Bu amaçla yapılan işlem geçersiz sayılır.
Şartlarda Değişiklik Talebi
Madde 118 - Lisans alan veya patent sahibi, sonradan ortaya çıkan ve değişikliği haklı kılan olaylara dayanarak
mahkemeden zorunlu lisans bedelinde veya şartlarında değişiklik yapılmasını talep edebilir. Özellikle patent sahibi,
zorunlu lisans verilmesinden sonra, zorunlu lisansa göre daha uygun şartlarda sözleşme lisansı yapmış olması halinde
böyle bir talepte bulunma hakkı doğar.
Lisans alan, zorunlu lisanstan doğan yükümlülüklerini ciddi şekilde ihlal etmekte veya sürekli olarak yerine
getirmemekte ise, mahkeme patent sahibinin talebi üzerine, patent sahibinin tazminat hakları saklı kalmak kaydıyla,
lisansı iptal edebilir.
Sözleşmeye Dayalı Lisans Hükümlerinin Uygulanabilirliği
Madde 119 - 114 üncü ila 118 inci maddelerdeki hükümlere aykırı olmadığı takdirde, 88 inci maddede belirtilen
sözleşmeye dayalı lisans ile ilgili hükümler, zorunlu lisansa da uygulanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ZORUNLU LİSANS TALEBİNİ ÖZENDİRME
Zorunlu Lisansı Özendirme Tedbirleri
Madde 120 - Enstitü, zorunlu lisans verilmesine aday patentler ile ilgili olarak lisans talebinde bulunmayı özendirmek
amacıyla tedbir alır. Enstitü, bu amaçla, bu tür patentleri sürekli olarak ilan yoluyla duyurur.
Patent konusu buluşların kullanılmasının önem kazandığı hallerde, Bakanlar Kurulu, kamu yararı gerekçesiyle zorunlu
lisansverilmesi gereken belirli patentler için lisans talebi yapılması konusunda teşebbüsleri teşvik etmek amacıyla
gereken mali, ekonomik ve diğer özendirici tedbirleri alır.
SEKİZİNCİ KISIM
EK VE GİZLİ PATENTLER
BİRİNCİ BÖLÜM
EK PATENT
Ek Patent Başvurusu
Madde 121 - Patent başvurusu veya patentin sahibi, 45 inci maddenin birinci fıkrası anlamında, patent konusu buluşu
mükemmelleştiren veya geliştiren ve asıl patentin konusu ile bütünlük içinde bulunan buluşların korunması için, ek
patent başvurusunda bulunabilir.
Patent verilmesi kabul edilinceye kadar, patentin verilmesi kabul edilmese dahi, patent başvurusuna ek patent talepleri
yapılabilir.
9 uncu maddede belirtilen tekniğin bilinen durumunun aşılması, ek patentler için uygulanmaz.
Ek Patentlerin Rüçhan Tarihi
Madde 122 - Ek patentlerin rüçhan tarihi, başvuru tarihlerine göre belirlenir. Ek patentin süresi, asıl patentin süresi
kadar olup,ek patentler için yıllık ücret ödenmez.
Bu Kanun Hükmünde Kararnamede aksi öngörülmüş olmadıkça, ek patent asıl patentin tamamlayıcı bir parçasıdır.
Ek Patentin Asıl Patente Dönüşmesi
Madde 123 - Ek patent başvurusu,başvuru işlemleri sırasında başvuru sahibinin talebine göre, her zaman bağımsız bir
patent başvurusu haline dönüştürülebilir. Aynı imkan, Enstitü tarafından yapılan inceleme sonunda, ek patent
başvurusunun asıl patentle gerekli bağının olmadığının, ek patent başvurusunda bulunana bildirilmesinden sonraki, üç
aylık süre içinde de kullanılabilir.
Kabul edilen ek patentler, asıl patent sahibinin asıl patentten feragat etmesi halinde bağımsız bir patente dönüştürülebilir.
Bir ek patent için, bağımsız bir patente dönüşüm hususunda talepte bulunulmuş ise, daha sonraki ekler, gerekli birlik ve
bütünlüğü göstermeleri şartıyla, yeni patentin ekleri sayılır.
Ek patent iken, asıl patent haline dönüşen patentler, dönüşüm tarihinden itibaren, yıllık patent ücreti ödemelerine tabi
olup, koruma süreleri asıl patentin koruma süresi ile aynıdır.
Ek Patente Patent Hükümlerinin Uygulanması
Madde 124 - Aksi açıkca öngörülmediği ve ek patentin niteliğine aykırı düşmediği takdirde, bu Kanun Hükmünde
Kararnamenin patentler ile ilgili hükümleri, ek patent için de geçerli sayılır.
İKİNCİ BÖLÜM
GİZLİ PATENT
Gizli Tutma Süresi ve Şartları
Madde 125 - Enstitü, önceden açıklanmasına karar vermezse, bir patent başvurusunun içeriği, başvuru tarihinden
itibaren, iki ay süre ile gizli tutulur.
Enstitü, başvuru konusu buluşun milli savunma açısından önem taşıdığı kanısına varırsa, söz konusu gizlilik süresini
başvurunun yapıldığı tarih esas alınarak beş aya kadar uzatabilir. Enstitü, durumu bir yazı ile başvuru sahibine ve
başvurunun bir suretiyle birlikte gecikmeksizin Milli Savunma Bakanlığı'na bildirir.
Bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen amaçlar için Enstitü ile Milli Savunma Bakanlığı arasında işbirliği
sağlanarak, bu işbirliği ile hangi buluşların milli savunma için önem taşıyacağı tesbit edilir.Milli Savunma Bakanlığı,
gizli tutma yükümlülüğüne uymak şartıyla, yapılan tüm başvuruları önceden incelemek yetkisine sahiptir.
Milli savunma menfaatları söz konusu ise, Milli Savunma Bakanlığı, yukarıda sözü edilen beş aylık sürenin dolmasından
önce, Enstitü'ye yapacağı bildirimle, patent başvurusu ile ilgili işlerin gizli yürütülmesini ve durumun başvuruda
bulunana bildirilmesini ister.
Patent başvurusunun veya patentin gizliliğe tabi olması halinde, patent başvurusu veya patent sahibi,buluşun içeriği
hakkında yetkisi olmayan kişilerin bilgi edinmesini sağlayıcı davranışlardan kaçınır.
Milli Savunma Bakanlığı, patent başvurusu veya patent sahibinin talebi üzerine, patent başvurusu veya patent
konusunun kısmen veya tamamen kullanılmasına, Milli Savunma Bakanlığı'nın belirleyeceği şartlar altında, izin
Gizli Patent Sicili,Gizlilik Süresinin Uzatılması ve Gizliliğin KaldırılmasıMadde 126 - Gizlilik kuralına uyularak verilen patent, gizli tutulan bir Patent Sicili'ne kayıt edilir ve verilmesinden
itibaren bir yıllık süre içinde gizli tutulur. Gizlilik süresinin, yıllık olarak uzatılması mümkündür. Bu durumda, patent
sahibine bilgi verilir.
Gizlilik süresinin yıllık olarak uzatılması, savaş sırasında ve ateşkes tarihinden bir yıl sonrasına kadar, uygulanmaz.
Enstitü, Milli Savunma Bakanlığı'nın izni ile, her zaman patent başvurusu veya patent için öngörülmüş gizliliği
kaldırabilir.
Gizli Patentlerde yıllık ücret ve Tazminat
Madde 127 - Gizli patentler için yıllık patent ücreti ödeme yükümlülüğü yoktur.
Patent sahibi, patentin gizli tutulduğu süre için, devletten tazminat isteyebilir. Tazminat, patentin gizli kaldığı her yılın
sonunda, o yıl için talep edilir. Ödenecek tazminat miktarı konusunda anlaşma sağlanamaz ise, tazminat miktarı
mahkemece belirlenir. Tazminat, buluşun önemi ve patent sahibinin onu serbestçe kullanabilmesi halinde elde edeceği
muhtemel gelirin miktarı göz önünde tutularak hesaplanır.
Gizli patent konusu olan buluş, sahibinin kusuruyla açıklanmışsa, tazminat isteme hakkı doğmaz.
Gizli Patentler İçin Yabancı Ülkede Başvuru İzni Alınması
Madde 128 - Türkiye'de gerçekleştirilen bir buluş, 125 inci madde hükmüne tabi ise, patent başvurusunun Enstitü'ye
yapıldığı tarihten itibaren, iki aylık süre geçmeden ve Enstitü'nün izni olmadan, söz konusu buluş için hiç bir yabancı
ülkede, patent başvurusunda bulunulamaz. Yabancı ülkede başvuru için izin, Milli Savunma Bakanlığı'nın özel onayı
olmadan verilemez.
Buluş sahibinin ikametgahı Türkiye'de ise, aksi ispat edilinceye kadar, buluşun Türkiye'de yapılmış olduğu kabul edilir.
DOKUZUNCU KISIM
PATENTİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ VE PATENT HAKKININ SONA ERMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
PATENTİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
Hükümsüzlük Halleri
Madde 129 - Aşağıdaki hallerde patentin hükümsüz sayılmasına yetkili mahkeme tarafından karar verilir:
a - Patent konusunun, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci ila 10 uncu maddelerinde belirtilen, patent verilebilirlik
şartlarına sahip olmadığı ispat edilmişse;
b - Buluşun, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda bir uzmanın onu uygulamaya koyabilmesini mümkün kılacak
yeterlikte, açık ve tam olarak tanımlanmadığı ispat edilmişse;
c - Patent konusunun, yapılmış olan başvurunun kapsamı dışına çıktığı veya patentin 45 inci madde anlamında ayrılmış
olan bir başvuruya veya 12 inci maddeye göre yapılan bir başvuruya dayandığı ve onların kapsamlarını aştığı ispat
edilmişse;
d - Patent sahibinin, 11 inci maddeye göre patent isteme hakkına sahip bulunmadığı ispat edilmişse.
Patent sahibinin, 11 inci maddeye göre patent isteme hakkına sahip bulunmadığı hakkındaki iddia, ancak, buluşu yapan
veya halefleri tarafından ileri sürülebilir. Bu durumda, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 12 nci maddesi hükmü
uygulanır.
Hükümsüzlük nedenleri patentin sadece bir bölümüne ilişkin bulunuyorsa, sadece o bölümü etkileyen istem veya
istemlerin iptali suretiyle, kısmi hükümsüzlüğe karar verilir. Bir istemin kısmen hükümsüzlüğüne karar verilemez.
Kısmi hükümsüzlük sonucu, patent ile korunan buluşun iptal edilmeyen istem veya istemleri, bu Kanun Hükmünde
Kararnamenin 5 inci ila 7 inci madde hükümlerine uygun olması halinde, patent, bu kısım için geçerli kalır.
Hükümsüzlük Talebi
Madde 130 - Patentin hükümsüzlüğü, zarar gören kişiler veya Cumhuriyet Savcıları kanalıyla ilgili resmi makamlar
tarafından istenebilir. Ayrıca, patentin hükümsüzlüğünü, 129 uncu maddenin birinci fıkrasının (d) bendine göre, patent
isteme hakkına sahip kişiler de ileri sürebilir.
Patentin hükümsüzlüğü koruma süresinin devamınca veya hakkın sona ermesini izleyen beş yıl içinde dava edilebilir.
Patentin hükümsüzlüğü davası, davanın açıldığı anda Patent Sicili'nde patent sahibi olarak kayıtlı kişiye karşı açılır.
Patent üzerinde sicilde hak sahibi görülen kişilerin davaya katılabilmelerini sağlamak için ayrıca onlara tebligat yapılır.
Hükümsüzlüğün Etkisi
Madde 131 - Patentin hükümsüzlüğüne karar verilmesi halinde, kararın sonuçları geçmişe etkili doğar. Bu nedenle,
patent veya patent başvurusuna, hukuki bakımdan bu Kanun Hükmünde Kararname ile sağlanan koruma, hükümsüzlük
kapsamında doğmamış sayılır.
Patent sahibinin kötü niyetli olarak hareket etmesinden kaynaklanan, zararın giderilmesine ilişkin tazminat talepleri saklı
kalmak üzere, hükümsüzlüğün geriye dönük etkisi, aşağıdaki durumları etkilemez:
a - Patentin hükümsüz sayılmasından önce, bir patente tecavüz sebebiyle verilen hukuken kesinleşmiş ve uygulanmış
kararlar;
b - Patentin hükümsüzlüğüne karar verilmeden önce, yapılmış ve uygulanmış sözleşmeler. Ancak, hal ve şartlara
göre,haklı sebepler ve hakkaniyet düşüncesi ile sözleşme uyarınca ödenmiş bedelin kısmen veya tamamen iadesi
mümkündür.
Bir patentin hükümsüzlüğüne ilişkin kesinleşmiş karar herkese karşı hüküm doğurur.
Hükümsüzlüğün Ek Patente Uygulanması
Madde 132 - Patentin hükümsüzlüğüne ilişkin karar, zorunlu olarak, ek patentlerin de hükümsüz olması sonucunu
doğurmaz.Ancak,hükümsüzlük kararının tebliğinden itibaren üç ay içinde, ek patentlerin bağımsız patentlere
dönüştürülmesi için, başvuruda bulunulmazsa, patentin hükümsüzlüğü ek patentlerin de hükümsüz olması sonucunu
doğurur.
İKİNCİ BÖLÜM
PATENT HAKKININ SONA ERMESİ
Sona Ermenin Sebepleri
Madde 133 - Patent hakkı;
a - Koruma süresinin dolması;
b - Patent sahibinin patent hakkından vazgeçmesi;
c - Yıllık ücretlerin ve ek ücretlerin öngörülen sürelerde ödenmemesi;
sebeplerinden birinin gerçekleşmesi ile sona erer.
Hakkı sona eren patentin konusu, sona erme sebebinin gerçekleşmiş olduğu andan itibaren, toplumun malı sayılır. Bu
husus, Enstitü tarafından ilgili bültende ilan edilir.
Yıllık patent ücretinin ödenmemesi halinde, patent hakkının sona ermesine ilişkin sebebin ödeme yapılması gereken
vade tarihi itibariyle gerçekleştiği kabul edilir.
Mücbir Sebeple Yıllık ücretin Ödenememesi
Madde 134 - Yıllık patent ücretinin ödenmemesi yüzünden patent hakkı sona ermişse, patent sahibinin ödemenin
mücbir sebepten dolayı yapılamadığını ispat etmesi ile patent yeniden geçerlilik kazanır
Mücbir sebeple ilgili talebin, patent hakkının sona erdiğine ilişkin ilanın ilgili bültende yayınlanmasından itibaren, altı
ay içinde yapılması gerekir.Patent sahibinin mücbir sebeple ilgili talebi bültende ilan edilir. İlgililer, ilandan itibaren bir
ay içinde,bu konuda görüşlerini açıklayabilir.
Patentin yeniden geçerlilik kazanması, Enstitü'nün kararı ile olur. Patentin yeniden geçerlilik kazanması, patent hakkının
sona ermesi sonucunda hak kazanmış üçüncü kişilerin kazanılmış haklarını etkilemez. Üçüncü kişilerin hakları ve
bunların kapsamı, mahkeme tarafından belirlenir.
Patentin yeniden geçerlilik kazanması halinde, patent sahibi, ödemediği ücretler ile ek ücretleri ödemekle yükümlü olur.
Patent Hakkından Vazgeçme
Madde 135 - Patent sahibi, patentin tamamından veya bir veya birden çok patent isteminden vazgeçebilir.
Patentten kısmen vazgeçilirse, istem veya istemlerin ayrı bir patentin konusunu teşkil etmesi ve vazgeçmenin patentin
kapsamının genişletilmesine ilişkin olmaması şartıyla, vazgeçilmeyen istem veya istemler itibariyle patent geçerli kalır.
Vazgeçmenin yazılı olarak Enstitü'ye bildirilmesi gerekir. Vazgeçme, Patent Sicili'ne kayıt tarihi itibariyle hüküm
doğurur.
Patent Sicili'ne kayıt edilmiş hakların ve lisansların sahiplerinin izni olmadıkça, patent sahibi patentten vazgeçemez.
Patent üzerinde, bir üçüncü kişi tarafından hak sahipliği iddia edilmekte ise,onun izni olmadıkça, patentten
vazgeçilemez.
ONUNCU KISIM
PATENTTEN DOĞAN HAKKA TECAVÜZ VE
TECAVÜZ HALİNDE HUKUK VE CEZA DAVALARI
BİRİNCİ BÖLÜM
TECAVÜZ DURUMLARI
Patentten Doğan Hakka Tecavüz Sayılan Fiiller
Madde 136 -(Değişiklik-5194-M.4) Aşağıda yazılı fiiller patentten doğan hakka tecavüz sayılır:
a - Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamamen üretme sonucu taklit etmek;
b - Kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde, tecavüz yoluyla
üretilen ürünleri satmak, dağıtmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için ithal etmek veya
ticari amaçla elde bulundurmakveya uygulamaya koymaksuretiyle kullanmak;
c - Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu olan usulü kullanmak veya buluş konusu usulle doğrudan doğruya
elde edilen ürünleri satmak, dağıtmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için ithal etmek
veya uygulamaya koymak suretiyle kullanmak;
d - Patent sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans veya zorunlu lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek
veya bu hakları üçüncü kişilere devir etmek;
e - Bu maddenin 1 inci ila 4 üncü bendlerinde yazılı fiillere iştirak veya yardım veya bunları teşvik etmek veya hangi
şekil ve şartlarda olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak;
f - Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkarılan eşyanın nereden alındığını veya nasıl
sağlandığını bildirmekten kaçınmak.
Patent bir ürünün yapılışına ait bir usul için alınmışsa, aynı nitelikleri taşıyan her ürün, patenti alınmış usule göre
yapılmış sayılır. Usule tecavüz etmeksizin ürünü ürettiğini iddia eden davalı bunu ispat etmekle yükümlüdür.
Patent başvurusu bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 55 inci maddesine göre yayınlandığı takdirde, başvuru sahibi,
buluşa vaki tecavüzlerden dolayı hukuk ve ceza davası açmaya yetkilidir. Tecavüz eden, başvurudan veya kapsamından
haberdar edilmiş ise, başvurunun yayınlanmış olmasına bakılmaz. Tecavüz edenin kötü niyetli olduğuna mahkeme
tarafından hükmolunursa, yayından önce de tecavüzün varlığı kabul edilir.
Ancak mahkeme, patent veya faydalı modelin verildiğine ilişkin ilânın ilgili bültende yayımlanmasından önce öne
sürülen iddiaların geçerliliğine ilişkin olarak karar veremez.
İKİNCİ BÖLÜM
HUKUK DAVALARI
Patent Sahibinin Talepleri ve Hukuk Davalarında Yetkili Mahkeme
Madde 137 - Patentten doğan hakkı tecavüze uğrayan patent sahibi, mahkemeden, özellikle aşağıdaki taleplerde
bulunabilir:
a - Patentten doğan haklara tecavüz fiillerinin durdurulması talebi;
b - Tecavüzün giderilmesi ve maddi ve manevi zararın tazmini talebi;
c - Patentten doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen ürünlere, bunların
üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara ve patente bağlı bir usulün kullanımını sağlayan araçlara el konulması
talebi;
d - Mümkün olduğu takdirde bu fıkranın üçüncü bendi uyarınca el konulan ürün ve araçlar üzerinde kendisine mülkiyet
hakkının tanınması talebi; Bu durumda, söz konusu ürünlerin değeri, tazminat miktarından düşülür. Bu değer, kabul
edilen tazminatı aştığı zaman, patent sahibinin fazlayı karşı tarafa ödemesi gerekir.
e - Patentten doğan haklara tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle bu maddenin üçüncü
bendine göre el konulan ürünlerin ve araçların şekillerinin değiştirilmesi veya patentten doğan haklara tecavüzün
önlenmesi için, kaçınılmaz ise, imhası talebi;
f - Patentten doğan haklara tecavüz eden kişi aleyhine verilen mahkeme kararının, masrafları tecavüz eden tarafından
karşılanarak, ilgililere tebliğ edilmesi ve kamuya ilan yoluyla duyurulması talebi.
Patent sahibi tarafından, üçüncü kişiler aleyhine açılacak hukuk davalarında yetkili mahkeme, davacının ikametgahının
olduğu veya suçun işlendiği veya tecavüz fiilinin etkilerinin görüldüğü yerdeki mahkemedir.
Davacının Türkiye'de ikamet etmemesi halinde, yetkili mahkeme, sicilde kayıtlı patent vekilinin iş yerinin bulunduğu
yerdeki ve eğer vekillik kaydı silinmiş ise, Enstitü merkezinin bulunduğu yerdeki
mahkemedir.
Üçüncü kişiler tarafından patent başvurusu veya patent sahibi aleyhine açılacak davalarda yetkili
mahkeme, davalının ikametgahının bulunduğu yerdeki mahkemedir. Patent başvurusu veya patent sahibinin Türkiye'de
ikamet etmemesi halinde, bu maddenin üçüncü fıkrası hükmü uygulanır.
Birden fazla mahkemenin yetkili olduğu durumda, yetkili mahkeme, ilk davanın açıldığı mahkemedir.
Tazminat
Madde 138 - Patent sahibinin izni olmaksızın, patentle korunan ürünü üreten, satan, dağıtan veya başka bir şekilde
ticaret alanına çıkaran veya bu amaçlar için ithal eden veya ticari amaçla elde bulunduran veya patentli bir usulü
kullanan kişi, hukuka aykırılığı gidermek ve sebep olduğu zararı tazmin etmekle yükümlü olur.
Patentle korunan buluşu herhangi bir şekilde kulllanmakta olan kişi, patent sahibinin patentin varlığından ve tecavüzden
kendisini haberdar etmesi ve tecavüzü durdurmasını talep etmesi halinde veya kullanmanın kusurlu bir davranış teşkil
etmesi halinde,sebep olduğu zararı tazmin etmekle
yükümlüdür.
Tecavüzü Kanıtlayan Belgeler
Madde 139 - Patent sahibi, patent konusu buluşun kendi izni olmaksızın kullanılması sonucunda uğramış olduğu zarar
miktarının belirlenmesi için tazminat yükümlüsündenbuluşun kullanılması ile ilgili belgeleri vermesini talep edebilir.
Yoksun Kalınan Kazanç
Madde 140 - Patent sahibinin uğradığı zarar, sadece fiili kaybın değerini değil, ayrıca patent hakkına tecavüz
dolayısıyla yoksun kalınan kazancı da kapsar.
Yoksun kalınan kazanç, zarar gören patent sahibininseçiminebağlıolarak,aşağıdaki değerlendirme usullerinden birine
göre hesap edilir:
a- Patentten doğan hakka tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, patent sahibinin patenti kullanması ile elde edebileceği
muhtemel gelire göre;
b- Patentten doğan hakka tecavüz edenin, patent konusu buluşu kullanmakla elde ettiği kazanca göre;
c- Patentten doğan hakka tecavüz edenin, buluşu bir lisans anlaşması ile hukuka uygun şekilde kullanmış olması halinde
ödemesi gereken lisans bedeline göre.
Yoksunkalınankazancınhesaplanmasında, özellikle buluşun ekonomik önemi, patent hakkına tecavüz edildiği anda
geçerlilik süresi ve tecavüz sırasında patente ilişkin lisansların sayısı ve çeşidi gibi etkenler göz önünde tutulur.
Mahkeme, patent sahibinin bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen patenti kullanma yükümlülüğünü yerine
getirmemiş olduğu kanaatına varırsa, yoksun kalınan kazanç, bu maddenin ikinci fıkrasının (c) bendine göre hesaplanır.
Yoksun Kalınan Kazancın Artırımı
Madde 141 - Patent üzerinde tasarruf yetkisi olan kişi, yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında, 140 ıncı maddenin
ikinci fıkrasının (a) veya (b) bendlerinde belirtilen değerlendirme usullerinden birini seçmişse; mahkeme, ürünün
üretilmesi veya usulün kullanılmasında patent konusu buluşun ekonomik bakımdan önemli bir katkısının bulunduğu
kanaatına vardığı takdirde, kazancın hesaplanmasında makul bir payın daha eklenmesine karar verir.
Patentin, ilgili ürüne ekonomik bakımdan önemli bir katkısının olduğunun kabul edilebilmesi için, ilgili ürüne olan
talebin oluşmasında patent konusu buluşun belirleyici etken olduğunun anlaşılmış olması gerekir.
Buluşun İtibarı
Madde 142 - Patentten doğan haklara tecavüz eden tarafından, patent konusu buluşun kötü şekilde üretimi veya uygun
olmayan bir tarzda piyasaya sürülmesi sonucunda, patent konusu buluşun itibarı zarara uğrarsa, patent sahibi, bu
nedenle, ayrıca tazminat isteyebilir.
Tazminatın İndirilmesi
Madde 143 - Patent sahibine ödenecek tazminat, patent sahibinin diğer kişilerden buluşunun başka bir şekilde
kullanılmasından dolayı aldığı bedelden daha fazla ise, tazminat bu bedel dikkate alınarak ve bu bedele uygun olarak
tesbit edilerek bedelden indirilir.
Tazminat İstenmeyecek Kişiler
Madde 144 - Patent sahibi, sebep olduğu zarardan dolayı, patent sahibine tazminat ödemiş olan kişi tarafından,
piyasaya sürülmüş ürünleri kullanan kişilere karşı, Kanun Hükmünde Kararnamenin bu bölümünde yer alan davaları
açamaz.
Zamanaşımı
Madde 145 - Patentten doğan haklara tecavüzden doğan, özel hukuka ilişkin taleplerde, zamanaşımı süresi için, Borçlar
Kanunu'nun, zaman aşımına ilişkin hükümleri uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İHTİSAS MAHKEMELERİ
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Madde 146 - (Değişiklik-5194-M.5) Bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen davalarda, görevli mahkeme ihtisas
mahkemeleridir. Bu mahkemeler tek hâkimli olarak görev yaparlar. Asliye hukuk ve asliye ceza mahkemelerinden
hangilerinin ihtisas mahkemesi olarak görevlendirileceği ve bu mahkemelerin yargı çevresini, Adalet Bakanlığının
teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu belirler.
Enstitünün bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre aldığı bütün kararlara karşı açılacak davalarda ve
Enstitünün kararlarından zarar gören üçüncü kişilerin Enstitü aleyhine açacakları davalarda görevli ve yetkili mahkeme,
bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen mahkemelerden Ankara İhtisas mahkemeleridir.
Hükmün İlanı
Madde 147 - Dava sonucunda haklı çıkan taraf, haklı bir sebebin veya menfaatının bulunması halinde, masrafları karşıtarafa ait olmak üzere, kesinleşmiş kararın günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilan
edilmesini talep etmek hakkına sahiptir.
İlanın şekli ve kapsamı kararda tesbit edilir. İlan hakkı, kararın kesinleşmesinden sonra üç ay içinde talep edilmezse
düşer.
BEŞİNCİ BÖLÜM
ÖZEL HÜKÜMLER
Lisans Alanın Dava Açması ve Şartları
Madde 148 - Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, inhisari lisansa sahip olan kişi, üçüncü bir kişi tarafından patent
sahibinin patentten doğan haklarına, tecavüz edilmesi durumunda, patent sahibinin bu Kanun Hükmünde Kararname
uyarınca açabileceği davaları, kendi adına açabilir. İnhisar olmayan lisans sahibi olanların, dava açma hakları yoktur.
Bu maddenin birinci fıkrası hükümlerine göre, patente tecavüz dolayısıyla dava açma hakkı olmayan bir lisans alan,
noter vasıtasıyla yapacağı bir bildirimle, gereken davayı açmasını patent sahibinden isteyebilir.
Patent sahibinin, bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen talebi, kabul etmemesi veya bildirimin alındığı tarihten
itibaren, üç ay içinde, gerekli davanın açılmaması halinde, lisans alan yaptığı bildirimi de ekleyerek, kendi adına dava
açabilir.
Lisans alan, ciddi bir zarar tehlikesi karşısında ve söz konusu sürenin geçmesinden önce, ihtiyati tedbire karar
verilmesini mahkemeden talep edebilir.
Bu maddenin üçüncü fıkrası hükmüne göre, dava açan lisans alanın, dava açtığını patent sahibine
bildirmesi gerekir.
Patente Tecavüzün Mevcut Olmadığı Hakkında Dava ve Şartları
Madde 149 - Menfaatı olan herkes, patent sahibine karşı dava açarak, fiillerinin patentten doğan haklara tecavüz teşkil
etmediğine karar verilmesini talep edebilir.
Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen davanın açılmasından önce, kendisinin Türkiye'de giriştiği veya girişeceği
sınai faaliyeti veya bu amaçla yapmış olduğu ciddi ve fiili girişimlerin patentten doğan haklara tecavüz teşkil edip
etmediği hakkında, patent sahibinden görüşlerini bildirmesini noter aracılığı ile talep edebilir.
Bu talebin patent sahibine tebliği itibaren bir ay içinde patent sahibinin cevap vermemesi veya verilen cevabın menfaat
sahibi kişi tarafından kabul edilmemesi halinde, menfaat sahibi bu maddenin birinci fıkrasına göre dava açabilir.
Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen dava, patentten doğan haklara tecavüzden dolayı kendisine karşı dava açılmış
bir kişi tarafından açılamaz.
Dava, patent üzerinde hak sahibi bulunan ve Patent Sicili'ne kayıt edilmiş olan, bütün hak
sahiplerine tebliğ edilir.
Bu maddede belirtilen dava, patentin hükümsüzlüğü davasıyla birlikte de açılabilir.
Delillerin Tesbiti
Madde 150 – (Değişiklik-5194-M.18) Patentle sağlanan hakları ileri sürmeye yetkili olan kişi, bu haklara tecavüz
sayılabilecekolaylarıntesbitini mahkemeden isteyebilir.
İhtiyati Tedbir Talebi
Madde 151 - Bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen türde dava açan veya açacak olan kişiler, dava konusu
patentin Türkiye'de kullanılmakta olduğunun veya kullanılması için ciddi ve etkin çalışmalar yapıldığının ispat edilmesi
şartıyla, davanın etkinliğini temin etmek üzere ihtiyati tedbire karar verilmesini talep edebilir.
İhtiyati tedbir talebi, dava açılmadan önce veya dava ile birlikte veya daha sonra yapılabilir. İhtiyati tedbir talebi,
davadan ayrı olarak incelenir.
İhtiyati Tedbirin Niteliği
Madde 152- İhtiyati tedbirler, verilecek hükmün etkinliğini tamamen sağlayacak nitelikte olmalı ve özellikle aşağıda
belirtilen tedbirleri kapsamalıdır:
a - Davacının patentten doğan haklarına tecavüz teşkil eden fiillerin durdurulması;
b - Patentten doğan haklara tecavüz edilerek üretilen veya ithal edilen şeylere veya patenti verilmiş usulün icrasında
kullanılan vasıtalara, Türkiye sınırları içinde veya gümrük ve serbest liman veya bölge gibi olanlar dahil, bulundukları
her yerde el konulması ve bunların saklanması;
c - Her hangi bir zararın tazmini bakımından teminat verilmesi.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Hükümlerinin Uygulanması
Madde 153 - (Değişiklik-5194-M.18) Tesbit talepleri ve ihtiyati tedbirlerle ilgili diğer hususlarda Hukuk Usulü
Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygulanır.
ONBİRİNCİ KISIM
FAYDALI MODEL BELGELERİ
Faydalı Model Belgesi Verilerek Korunan Buluşlar
Madde 154 - Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 156 ncı maddesi hükmüne göre yeni olan ve 10 uncu madde
anlamında sanayiye uygulanabilen buluşlar, faydalı model belgesi verilerek korunur.
Faydalı Model Belgesi Verilerek Korunamayan Buluşlar ve Konular
Madde 155 - Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 6 ıncı maddesinde belirtilen konuların yanısıra usuller ve bu usuller
sonucunda elde edilen ürünler ile kimyasal maddeler hakkında faydalı model belgesi verilmez.
Yenilik
Madde 156 - Faydalı model belgesi başvurusuna konu olan buluş başvuru tarihinden önce, Türkiye içinde veya dünyada
herkesin ulaşabileceği şekilde yazılı olarak veya bir başka yolla açıklanmış veya yöresel veya ülke çapında kullanılmış
ise, yeni değildir.
Faydalı model belgesi başvurusu sahibi veya selefleri tarafından başvuru tarihinden veya var ise rüçhan hakkı tarihinden,
oniki ay önceki tarihten itibaren yayınlama veya bir başka yolla yapılan açıklama veya kullanma, başvuru konusu
buluşun yeniliğini ortadan kaldırmaz.
Faydalı model belgesi başvurusu tarihinden önce, Türkiye'de yapılmış olan patent veya faydalı model belgesi
başvuruları, faydalı model belgesi başvurusu tarihinden sonra yayınlanmış olsalar dahi, başvuru konusu buluşun
yeniliğini ortadan kaldırır.
Faydalı Model Belgesi İsteme Hakkı
Madde 157- Faydalı model belgesi isteme hakkı buluş yapana veya onun haleflerine ait olup, başkalarına devri
mümkündür.
Faydalı model belgesi konusu buluş birden çok kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmişse, faydalı model belgesi isteme
hakkı, taraflarca başka türlü kararlaştırılmamışsa, bunlara müştereken ait olur. Bu konuda Medeni Kanun'un müşterek
mülkiyet hükümleri uygulanır.
Aynı faydalı model belgesi konusu olan buluş, birbirinden bağımsız birden çok kişi tarafından aynı zamanda
gerçekleştirilmiş ve bunlardan birinin başvuru yapmış olması durumunda, faydalı model belgesi isteme hakkının kime
ait olduğu, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci ve 12 nci maddesi hükümlerine göre tesbit edilir.
Hakların Üçüncü Kişilere Karşı İleri Sürülememesi
Madde 158 - Faydalı model belgesi konusu buluşun özü, üçüncü kişi veya kişilerin tarifname, resim ve modellerinden,
teçhizatından veya tesisatından bu kişi veya kişilerin izni olmadan alındığı takdirde, bu Kanun Hükmünde Kararname ile
faydalı model belgesi verilerek sağlanan koruma, faydalı model belgesi sahibi tarafından tarafından bu kişi veya kişilere karşı ileri sürülemez.
156 ncı madde hükmüne göre, kendisine karşı açılan hükümsüzlük davası sonuçlanıncaya kadar, faydalı model belgesi
sahibi, bu belge ile doğan haklarını, üçüncü kişilere karşı ileri süremez. Bu nedenle açılan davanın ve dava sonucunun
sicile kayıt edilmesi ve ilgili bültende yayınlanması, ilgililerin Enstitü'ye başvurusu ile gerçekleşir. Faydalı model
belgesi sahibinin tazminat talebi ile ilgili hakları saklıdır.
Faydalı Model Belgesi Başvurusu
Madde 159 - Faydalı model belgesi verilmesi için yapılacak başvuruyla, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 42 nci
maddesinde sayılan belgeler Enstitü'ye verilir ve faydalı model belgesi korumasının talep edildiği açıkça belirtilir.
Faydalı model belgesi başvurusu tarihinin kesinleşmesi için, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü ve 53 üncü
maddeleri hükümleri uygulanır.
Başvurunun Şekli Şartlara Uygunluk Açısından İncelenmesi ve Yayınlanması
Madde 160 - Faydalı model belgesi başvurusu, başvuru tarihinin kesinleşmesinden sonra, 42 nci ila 52 nci maddelerde
belirtilen ve Yönetmelıkte öngörülen şekli şartlara uygunluk açısından Enstitü tarafından incelenir.
Başvuru, şekli şartlara uygunluk açısından, Enstitü tarafından incelendikten sonra, şekli şartlarda eksiklik ve başvuru
konusunun, 154 üncü ve 155 inci madde hükümlerine göre, faydalı model belgesi verilecek nitelikte olmadığı tesbit
edilirse, işlem durdurulur. Enstitü, bu kararında,kararın gerekçesinin dayanaklarını da bildirir ve eksiklikleri
gidermesi,istem veya istemlerde değişiklik yapması veya itiraz edebilmesi için, başvuru sahibine, kararın tebliği
tarihinden itibaren üç ay süre verir.
Enstitü, başvuru sahibinin görüşlerini ve eğer var ise başvurudaki değişiklikleri inceledikten sonra, kesin kararını verir.
Enstitü'nün kesin kararı, istem veya istemlerin tamamı veya bir kısmı için faydalı model belgesi verilmesi şeklinde
Şekli şartlara uygunluk açısından yapılan inceleme sonucunda,korumaya engel olacak bir eksikliğin bulunmadığına
veya mevcut eksikliğin giderildiğine karar verildiği takdirde, Enstitü, işlemin devamı konusundaki kararını başvuru
sahibine bildirir ve başvurunun toplumun incelemesine açılması için, başvuru konusu buluşa ait tarifname, istem veya
istemler ve varsa resim veya resimler, Yönetmelık hükümlerine göre yayınlanır. Yayınlanan başvurular, Yönetmelıkte
şekil ve şartları tespit edilen hususları kapsayacak şekilde, ilgili bültende ilan edilir.
Patentler için Enstitü tarafından düzenlenmesi öngörülen, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporu aydalı
model belgeleri için düzenlenmez. Ancak, faydalı model belgesi başvurusu sahibi veya faydalı model belgesi sahibi
tarafından, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporu düzenlenmesi, Enstitü'den özel olarak talep edilmesi
halinde tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporu, faydalı model belgesi için de düzenlenir.
Üçüncü Kişilerin İtirazı
Madde 161- Başvurunun ilanından itibaren üç ay içinde, menfaati olan her kişi veya kurum, faydalı model belgesi
verilmesi için yapılan başvuruya gerekçe göstererek itirazda bulunabilir. İtirazda faydalı model belgesi verilmesi için
gerekli şartların yerine getirilmediği, özellikle 156 ncı madde hükmüne göre yenilik niteliğinin olmadığı veya
tarifnamenin buluş konusunu uygulayacak yeterlikte açık ve tam olmadığı ileri sürülür.
Yapılan yazılı itiraza, itirazı kanıtlayan yazılı deliller eklenir.
İtirazlar,itiraz süresi sonunda Enstitü tarafından başvuru sahibine bildirilir.
Başvuru sahibi, itirazın tebliği tarihinden itibaren üç ay içinde, itirazlara karşı gerekçeli görüşlerini ileri sürebilir veya
gerekli görürse, istem veya istemlerini değiştirebilir veya yapılan itirazları dikkate almaksızın belge verilmesini talep
Başvuru sahibinin faydalı model belgesi istemeye hakkı olmadığı iddiası ile ilgili merci mahkemedir. Bu tür iddialar için
Enstitüye yapılan talepler kabul edilmez.
Enstitü Kararı, Faydalı Model Belgesinin Verilmesi ve İlanı
Madde 162 - Başvuru sahibi tarafından itirazlara karşı görüş bildirildikten veya gerekli değişiklikler yapıldıktan veya
başvuru sahibi tarafından itirazlara cevap vermesi için tanınan süre dolduktan sonra, Enstitü, üçüncü kişilerce yapılan
itirazları dikkate almaksızın faydalı model belgesi verilmesi hakkında kararını verir ve Yönetmelıkte belirtilen ücretin, üç ay içinde ödenmesini, kararı ile birlikte başvuru sahibine bildirir.
ücret, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde ödenmediği veya ödenmesi için ek süre talep edilmediği
takdirde, faydalı model belgesi verilmez ve başvuru geri alınmış sayılır.
Faydalı model belgeleri için, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 61 inci maddesinde belirtilen, tarifnameler
yayınlanmaz.
Faydalı model belgesinin konusunun gerçekliliği ve yararlılığı devletçe garanti edilmez.
Faydalı model belgesinin verilmesi ilgili bültende ilan edilir. Bu ilanda aşağıdaki bilgiler yer alır:
a - Belge numarası;
b - Buluşun tasnif sınıf veya sınıfları;
c - Buluş konusunu tanımlayan açık bir ünvan;
d - Belge sahibinin adı, uyruğu, ikametgahı;
e - Özet;
f - Faydalı model belgesi başvurusunun yayınlan dığı bültenin, ilan edildiği yayının tarih ve sayısı;
g - Belgenin veriliş tarihi;
h - Faydalı Model Belgesi ile ilgili dosyanın ve yapılan itirazların ve bu itirazlara karşı ileri sürülen görüşlerin
incelenmeye açık olduğu hakkında açıklama.
Faydalı Model Belgesi Verildikten Sonra Şekli Eksikliklere İtiraz
Madde 163 - Faydalı model belgesi verildikten sonra, üçüncü kişiler, faydalı model belgesinin verilmesine karşı,
buluşun bütünlüğü ile ilgili 45 inci madde hükmü hariç olmak üzere, 42 nci ila 52 nci maddelerde belirtilen şekli
eksiklikler bulunduğu gerekçesiyle Enstitü'ye itiraz yapabilir. Bu hususta bir itiraz yapabilmek için, yayınlanmış
bulunan faydalı model belgesi başvurusuna daha önce itiraz yapılmış olması gerekmez.
Enstitü tarafından yapılan inceleme sırasında, buluşun bütünlüğü dışında,faydalı model belgesi verilmesi işlemleri ile
ilgili 42 nci ila 52 nci maddelerde belirtilen, şekli bir işlem yerine getirilmemişse veya önemli bir şekli işlemde eksiklik
yapılmışsa, itirazın bu noktada giderilmesine ilişkin Enstitü tarafından verilecek karar, faydalı model belgesi verilmesi
ile ilgili işlemlerin geçersizliği ve eksikliğin yapıldığı yere kadar geriye dönülerek, işlemlerin yeniden yapılması
sonucunu doğurur.
Koruma Şekli ve Süresi
Madde 164 - Patent sahibine tanınan koruma, faydalı model belgesi sahibine de aynen tanınır.
Faydalı model belgesi,başvuru tarihinden itibaren on yıllık bir süre için verilir. Bu süre uzatılamaz.
Faydalı model belgelerine,bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 121 inci maddesi anlamında, kıyasen ek belge verilemez.
Faydalı Model Belgesinin Hükümsüzlük Halleri
Madde 165 - Aşağıdaki hallerde faydalı model belgesinin hükümsüz sayılmasına yetkili mahkeme tarafından karar
verilir:
a - Faydalı model belgesi konusunun, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 154 üncü, 155 inci ve 156 ncı maddelerinde
belirtilen, hükümlere aykırılığı ispat edilmişse;
b - Faydalı model belgesi konusu buluşun, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alandaki bir uzmanın onu uygulamaya
koyabilmesini mümkün kılacak yeterlikte, açık ve tam olarak tanımlanmadığı ispat edilmişse;
c - Faydalı model belgesi konusunun, faydalı model belgesi verilmesi için yapılmış olan başvurunun kapsamı dışına
çıktığı veya faydalı model belgesi 45 inci maddeye göre ayrılmış olan bir başvuruya veya 12 nci maddeye göre yapılan
başvuruya dayandığı ve onların kapsamlarını aştığı ispat edilmişse; d - Faydalı model belgesi sahibinin, 157 nci maddeye göre faydalı model belgesi isteme hakkına sahip bulunmadığı ispat
edilmişse.
Faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü, zarar gören üçüncü kişiler veya Cumhuriyet Savcılığı vasıtasıyla ilgili resmi
makamlar veya bu maddenin birinci fıkrasının (d) bendine göre, faydalı model belgesi isteme hakkına sahip kişiler
tarafından talep edilebilir.
Zarar gören üçüncü kişilerin ve ilgili resmi makamların faydalı model belgesinin hükümsüzlüğünü talep edebilmeleri
için, 161 inci maddeye göre itiraz yapmış olmaları şarttır. ( Anayasa Mahkemesi’nin 23/03/2004 tarih ve 2004/36 sayılı
kararı ile iptal edilmiştir. )
Faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü, koruma süresinin devamınca talep edilebilir.
Faydalı model belgesi sahibinin, 157 nci maddeye göre faydalı model belgesi isteme hakkına sahip bulunmadığı
hakkındaki iddia, ancak buluşu yapan veya halefleri tarafından ileri sürülebilir. Bu durumda, bu Kanun Hükmünde
Kararnamenin 12 nci maddesi hükmü uygulanır.
Hükümsüzlük nedenleri faydalı model belgesinin sadece bir bölümüne ilişkin bulunuyorsa, sadece o bölümü etkileyen
istem veya istemlerin iptali suretiyle, kısmi hükümsüzlüğe karar verilir. Bir istemin kısmen hükümsüzlüğüne karar
Kısmi hükümsüzlük sonucu, faydalı model belgesinin iptal edilmeyen istem veya istemleri, bu Kanun Hükmünde
Kararnamenin 5 inci ila 7 nci maddesi hükümlerine uygun olması halinde, faydalı model belgesi, bu istem veya istemler
için geçerli kalır.
Üçüncü kişilerin gerekçeli itirazlarının başvuru sahibi tarafından dikkate alınmaksızın faydalı model belgesinin verilmesi
ve yapılan itirazla illiyeti nedeniyle, mahkeme tarafından bu maddeye göre faydalı model belgesinin hükümsüzlüğüne
karar verilmesi halinde,itirazda bulunmuş olan zarar gören üçüncü kişilerin, hükümsüzlüğüne karar verilen faydalı
model belgesi sahibinden tazminat talep etme hakkı doğar.
Patentler İle İlgili Hükümlerin Uygulanabilirliği
Madde 166 - Faydalı model belgelerine ilişkin açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı model belgelerinin özelliği ile
çelişmediği takdirde, patentler için öngörülen hükümler, faydalı model belgeleri için de uygulanır.
Faydalı Model Belgesi Başvurusunun Patent Başvurusuna Değiştirilmesi
Madde 167 - Faydalı model belgesi verilmesi hakkında Enstitüce alınacak karardan önce, faydalı model belgesi
başvurusu sahibi, başvurusunun patent başvurusuna değiştirilerek işlem görmesini Enstitü'den talep edebilir.
Bu talep tarihinden itibaren bir ay içinde Enstitü, faydalı model belgesi başvurusunun, patent başvurusuna değiştirilerek
işlem göreceğini ve bunun için sunulması gerekli olan belgeleri başvuru sahibine bildirir.Enstitü yazısının tebliğ
tarihinden itibaren bir ay içinde, başvuru sahibi, sunulması istenilen belgeleri tamamlar. Başvuru sahibi bu süre içinde
gerekli belgeleri sunmadığı takdirde değiştirme talebi yapılmamış sayılır ve başvuru faydalı model belgesi başvurusu
olarak işlem görmeye devam eder.
Faydalı model belgesi başvurusunun Patent başvurusuna değiştirilmesi ile faydalı model belgesi başvurusu geçersiz olur.
Faydalı model belgesi başvurusunun, patent başvurusuna değiştirilmesi halinde, faydalı model belgesi başvurusunda
rüçhan hakkı talep edilmişse, aynı rüçhan hakkı veya hakları patent başvurusuna da tanınarak, patent başvurusu faydalı
model belgesi başvurusu tarihinden itibaren geçerli olur.
Bu maddenin dördüncü fıkrası gereğince Enstitü tarafından talep edilen belgeler, başvuru sahibi tarafından
tamamlandıktan sonra, faydalı model belgesi başvurusunun patent başvurusuna değiştirildiği ilgili bültende yayınlanır.
Bu yayında faydalı model belgesi başvurusunun ve eklerinin yayınlandığı ilgili bültenin tarih ve numarası belirtilir.
Patent Başvurusunun Faydalı Model Belgesi Başvurusuna Değiştirilmesi
Madde 168 - Patent başvurusunun faydalı model belgesi başvurusuna değiştirilmesi hakkında bu Kanun Hükmünde
Kararnamenin 65 inci maddesi hükümleri uygulanır.
Faydalı Model Belgesi Konusunun Endüstriyel Tasarım Olarak Tescili
Madde 169- Bir faydalı model belgesi konusu, aynı zamanda endüstriyel tasarım olarak da tescil edilebilir. Bu durumda ilgili kanun hükümleri uygulanır.
Aynı Buluşa Patent ve Faydalı Model Belgesi Verilememesi
Madde 170 - Aynı buluş konusu için, birbirinden bağımsız olarak, patent ve faydalı model belgesi verilmez.
Patent veya faydalı model belgesi verilmesi için yapılmış olan bir başvuru, ancak 65 inci, 167 nci ve 168 inci madde
hükümlerine uygun olarak diğerine çevrilebilir.
ONİKİNCİ KISIM
İŞLEM YETKİSİ OLAN KİŞİLER VE PATENT VEKİLLERİ
İşlem Yetkisi Olan Kişiler
Madde 171 - Aşağıdaki kişiler Enstitü nezdinde işlem yapabilir:
a - Gerçek veya tüzel kişiler.
b - Enstitü siciline kayıtlı Patent Vekilleri.
Tüzel kişiler, yetkili organları tarafından tayin edilen kişi veya kişilerce temsil edilir.
İkametgahı yurt dışında bulunan kişiler ancak patent vekilleri vasıtasıyla temsil edilir.
Vekil tayin edilmesi halinde,tüm işlemler vekil vasıtasıyla yapılır. Vekile yapılan tebligat asile yapılmış sayılır.
ONÜÇÜNCÜ KISIM
ÜCRETLERİN ÖDENMESİ VE HUKUKİ SONUÇLARI
Ücretlerin ödeme süreleri ve sonuçları
Madde 172 - Yönetmelıkte belirlenen, patent başvurusu ve patentle ilgili ücretler, başvuru sahibi veya patent sahibi veya
Patent Vekilleri tarafından ödenir.
Yönetmelıkte belirlenen ve ödenmesi gereken bütün ücretlerin ödenme zamanı, enstitü tarafından başvuru sahibiveya
patent sahibi veya patent vekiline önceden tebliğ edilir.
Yönetmelıkte belirlenmiş olan süre içinde, bir işlemde ilgili ücret ödenmemişse, durumun enstitü tarafından başvuru
sahibine bildirileceği tarihten itibaren işlem hüküm ve sonuç doğurmamış sayılır.
bir patentin verilmesi ile ilgili işlemler için ödenmesi gereken ücretin, bu Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen
süreler içinde, ödenmemesi halinde, patent başvurusu geri çekilmiş kabul edilir.
Yıllık ücretler
Madde 173 - Bir patent başvurusu veya patentin korunması için gerekli olan ve Yönetmelıkte belirtilen yıllık ücretler,
patentin koruma süresi boyunca her yıl vadesinde peşinen ödenir. Vade tarihi, başvuru tarihine tekabül eden ay ve
gündür.
Yıllık ücretlerin, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen vadede ödenmemesi halinde, bu ücretler, Yönetmelıkte
belirlenen ek bir ücretin ilavesi ile vadeyi takip eden altı ay içinde, gecikmeli olarak ödenebilir.
Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen süreler içinde yıllık ücretlerin ödenmemesi halinde patent hakkı, bu ücretin son
ödeme tarihi itibariyle, sona erer.
ONDÖRDÜNCÜ KISIM
SON HÜKÜMLER
Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat
Madde 174 - 10 Mart 1296 (23 Mart 1879) tarihli İhtira Beratı Kanununun 39 uncu, 40 ıncı, 41 inci, 42 nci, 43 üncü, 44
üncü, 45 inci, 46 ncı ve 47 inci maddeleri dışında kalan maddeleri ve 11 Rebiülahir 1297 tarihli İhtira Beratı Kanununun
12 nci maddesini tadil eden 100 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ HÜKÜMLER Önceki Kanun Hükümlerinin Uygulanması
Geçici Madde 1 - Bu Kanun Hükmünde Kararname'nin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış patent başvuruları
hakkında, başvuru tarihindeki kanun hükümleri uygulanır.
Bu Kanun Hükmünde Kararname'nin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış ve sicile kaydedilmiş devir, intikal ve
lisans işlemlerinden dolayı kazanılmış haklar saklı kalmak üzere, bu çeşit işlemlerde meydana gelecek değişiklikler için
bu Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır.
Enstitü’de Tekniğin Bilinen Durumu ile İlgli Araştırma Raporu Düzenlenmesi için Gerekli Teşkilat Kuruluncaya Kadar
Araştırma Raporunun Düzenlenmesi
Geçici Madde 2 -Enstitü'de tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporu düzenlenmesi için gerekli teşkilat
kuruluncaya kadar, bu Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uyarınca Enstitü tarafından düzenlenmesi öngörülen
tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporu, milletlerarası niteliği tanınmış araştırma kuruluşları tarafından
düzenlenir.
Yıllık ücretlerin Ödenmesi
Geçici Madde 3 - Vade tarihinde yıllık ücretleri ve harçları ödenmediği için hükümden düşmüş bulunan patentlerin,
vadesi geçmiş yıllara ait ücretleri, Enstitü'nün bildirim tarihinden itibaren altı ay içinde, bu Kanun Hükmünde
Kararnamenin uygulanması için çıkarılacak Yönetmelıkte öngörülen ücret ve ayrıca bu ücretin iki katı ek ücretle birlikte
ödendiği takdirde, patent hakkı devam eder. Bu hükmün uygulanabilmesi için, patentin koruma süresinin bitmemiş
olması gerekir.
İlaç Üretim Usulleri ve İlaç Ürünlerinin Korunması
Geçici Madde 4- Tıbbi ve veteriner ilaç üretim usulleri ve ürünlerine bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki
patent belgesi ile sağlanan koruma 1 Ocak 1999 tarihinde başlar.
Yürürlük
Madde 175 - Bu Kanun Hükmünde Kararname yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 176 - Bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.